We weten natuurlijk al heel lang dat de geschiedenis altijd door de overwinnaars wordt opgeschreven. Daarom is Julius Caesar een held, net zoals Alexander de Grote en is Adolf Hitler een misdadiger. Op bijna alle drie is iets af te dingen. Momenteel is Michiel de Ruyter een nationaal dispuut aan het worden. Door een film die hem als vaderlandse held beschrijft is ook zijn twijfelachtige bijdrage aan bijvoorbeeld de slavernij weer eens boven water gehaald. Het geharrewar maakt één ding heel erg duidelijk en dat is dat de geschiedkundige waarheid van ons verleden zo plastisch als rubber is.
Ofwel, er is geen absolute waarheid als het om de loop der dingen gaat. Die bestaat alleen in de harde ß-wetenschappen en in de wiskunde. Voor de rest van de wereld is er hooguit een intersubjectieve interpretatie van de werkelijkheid, in een meer of mindere mate van geïnformeerde verfijning.
Je zult maar journalist zijn. Dan weet je helemaal niet wat de waarheid is maar dan ben je tenminste goed geïnformeerd over dat wat de nieuwsmakers je niet vertellen. Al het andere kun je dan nog proberen te checken aan diverse (andere) bronnen en aan de achtergrond, maar daar blijft het dan ook bij. De pers kan de werkelijkheid slechts benaderen, meer niet. Dat is in ieder geval de attitude waarmee ik altijd het nieuws heb benaderd. Daarin is de journalist/schrijver integer, doet hij/zij zijn/haar best om alles zo goed mogelijk uit te pluizen, waarna alles in een voor mij begrijpelijk perspectief wordt gezet. Zo kan ik er van uitgaan dat de dingen die ik in mijn krant en in mijn boeken lees ook hout snijden.
Ik ben naïef. Ik zou bijvoorbeeld moeten weten dat ook de media ondertussen iemands eigendom zijn en dus door belangen worden gestuurd; en dat die belangen niet altijd een correcte nieuwslevering zijn. Daarbij mag ik nog blij zijn dat ik niet in de V.S. woon, waar al bijna geen onafhankelijke media meer bestaan, of in Italië, waar de media worden gecensureerd en onderdrukt. Ik woon in Nederland, waar ik de beschikking heb over een aantal kranten en magazines – op tv of in druk – op wiens betrouwbaarheid ik af kan gaan. Althans, dat denk ik.
Ze zullen daar in Engeland wel hetzelfde gedacht hebben over The Daily Telegraph, een krant die nu door het ijs is gezakt wegens een schandaal waarbij ze ongunstig nieuws over een van hun goedbetalende adverteerders heeft achtergehouden. De gebroeders Barclay, eigenaars van dit tot voor kort gerespecteerde dagblad, hielden nieuws over de malafide zwendelpraktijken van de (Zwitserse tak van de) HSBC-bank uit de krant, omdat ze bang waren de zakelijke relatie te schaden. En ze schijnen dat wel vaker te doen, zegt Partick van IJzendoorn vandaag in De Volkskrant. Volgens hem wordt de krant door deze superrijke eigenaars vooral gebruikt voor het zakelijke gewin. De nieuwsgaring neemt in ieder geval niet de eerste plaats in. Die is ondertussen geweken voor het commerciële belang. Hoofdredacteur Peter Osborne was daarover zo verbolgen dat hij per omgaande zijn ontslag heeft genomen. Zijn relaas staat op de OurKingdom website.
Zie ik nog ergens de waarheid, hoe intersubjectief ook? Dat kan ik al bijna niet meer weten zonder het doopceel te lichten van de eigenaar van mijn krant. Misschien is dat wel nooit anders geweest en moet ik gewoon kritisch(er) lezen, maar waar leg ik dan de grens? Als ik doorschiet in mijn achterdocht dan ben ik een samenzweringsadept voordat ik het in de gaten heb. En daar schiet niemand iets mee op, ikzelf al helemaal niet.
Nog even in verband met dat laatste: de wereldwijde samenzwering zit eigenlijk heel simpel in elkaar. Het mysterie van de samenzwering is de samenzwering. Het is een zelfdragend verhaal, een practical-joke die al eeuwenlang in allerlei vormen en naar gelang de tijd gemoderniseerd rondzingt en die waarschijnlijk is bedacht door een van de grootste grappenmakers uit onze geschiedenis, namelijk: Leonardo da Vinci. En een grap is een grap, ook al gaat hij al eeuwen mee en gelooft de halve wereld er in. Maar toch: ik laat me niks wijsmaken, ook niet door mij…
