Nog niet zo lang geleden heb ik eens iets opgeschreven over het genetisch manipuleren van gewassen. Dat was wat eenzijdig en heel erg incompleet, dus is daar een opmerking uit het publiek aan toegevoegd. Nu moet ik dat zelf ook nog maar eens doen.
De aanleiding is een artikel dat ik in de Volkskrant tegenkom over de toenemende zelfmoorden bij boeren in India. Daarover heeft Kroonprins Charles van Engeland niet zo lang geleden aan de bel getrokken. Hij maakte melding van het feit dat arme boeren, die genetisch gemodificeerd (GM) zaad van grote multinationals aankochten, na een mislukte oogst steeds vaker zelfmoord pleegden, omdat de hoge schulden die door de aankoop van GM-zaad gemaakt werden, na een misoogst niet terugbetaald konden worden. Voor de vertwijfelde boeren was (en is) de dood dan steeds vaker nog de enige uitweg.
Veel triester kan het bijna niet. Toen Charles zijn melding deed werd hij nog uitgemaakt voor angstzaaier. Ondertussen is duidelijk geworden dat het door hem geconstateerde probleem echt en acuut is en niet zo’n klein beetje ook. In de staat Maharashtra, waarin de nu al luguber gealiaste “Suïcide Belt” ligt, slaan zo’n 1.000 mensen per maand de hand aan zichzelf. Dit ijzingwekkende feit wordt door de übermachtige GM-zaad lobby glashard gebagatelliseerd. Gelukkig deert Charles dat minder dan deze piraten wellicht zouden willen. Hij heeft de Bhumi Vardaan Foundation opgericht, die zich specifiek met het lot van de in schulden begraven boeren bezig houdt en die zich niet laat afschepen door een belangengedreven lobby. Hij dus ook niet. Het is charmant om te zien waarmee die gekroonde hoofden zich bezig houden… en dan ook vooral deze.
Maar hoe werkt het nu precies? Ik lees dat de arme Indiase boeren door de GM-zaadleveranciers meer opbrengst van hun land wordt beloofd bij een reductie (naar nul) van allerlei  bestrijdingsmiddelen. Alleen zijn deze zaden 1.000 maal (!!!) zo duur als de traditionele zaden. De boeren zijn, lekker gemaakt door snode en nietsontziende verkopers van de zaadhandelaren, geneigd om ver boven hun draagkracht uit geld te lenen om zaaigoed te kopen. Als vervolgens toch de oogst mislukt, dan komt de arme man of vrouw in een schuldenspiraal terecht waaraan niet meer te ontsnappen valt.
En zo zit de wereld tegenwoordig dus in elkaar. De multinationale ondernemingen implanteren een kunstmatige schaarste in een omgeving die daar vervolgens mee wordt uitgeknepen. En aangezien het een omgeving is waar bijna geen enkele economische rek zit, wordt al vrij snel de grens bereikt van wat deze aan calamiteiten kan opvangen. Het is al moeilijk om met droogte, misoogst en honger om te gaan, maar als je dan ook nog eens wordt opgehangen door een multinational die, in tegenstelling tot je kinderen, jouw geld echt niet nodig heeft, dan houdt het leven inderdaad wel zo’n beetje op.
De GM-voedsel misstand staat nu ineens in de kijker. Althans, in die van mij. Ik heb nog steeds het idee dat er met dat spul niet veel mis hoeft te zijn maar dat dit met het verdien-model er omheen wel degelijk het geval is. Daar worden rijke mensen uit het rijke noorden rijker mee ten koste van de allerarmsten uit het arme zuiden van de wereld. Aandeelhouders eten een dikke boterham op kosten van boeren die van ellende niets beter meer weten te doen dan hun eigen leven te nemen. Ik vraag me wel eens af of beleggers überhaupt stil staan bij de bedrijven die zij in hun portfolio hebben. Ik zou zo’n aandeel nooit willen hebben, maar mijn mening maakt helaas niet veel uit.
Maar wat moet ik nu doen? Ik vrees dat er niet veel anders op zit dan dat ik aan de marktkant probeer invloed uit te oefenen door geen GM-voedsel meer te kopen. Op zich is dat jammer, omdat ik denk dat er langs die weg veel te winnen valt. Maar misschien moet er eerst een economisch model gevonden worden waarlangs dit soort technologie kan worden verspreid zonder dat er een dodelijke valkuil in zit. Ik denk dat dit kan als andere partijen dan de grote multinationals zich breder maken op deze markt. Dat vind ik dan toch ook wel weer wat hebben. Ik hoop een beetje op die normale cyclus van onbetaalbaar naar duur naar goedkoop naar bijna gratis zoals dat voor andere technologie al eerder het geval was.
Ondertussen  hoop ik ook dat Charles gehoor gaat vinden bij de mensen bij wie het uitmaakt. Uiteindelijk moet dat economische winstdenken een keertje van deze planeet worden uitgebannen, omdat dit zaad-schandaal natuurlijk maar één voorbeeld is van hoe de kapitalisten de levens van vele, vele mensen letterlijk kapotmaken voor een paar grijpstuivers. Er zijn betere economische modellen dan het huidige en wel waarbij de mensen en niet het geld centraal staan. Laat ik realistisch blijven en er van uit gaan dat er over een paar generaties eindelijk een revolutie komt die dat gaat regelen. De macht van het geld, de multinationals, de lobby’s en de aandeelhouders moeten een keer voor eens en voor altijd worden gebroken.
