Ik pik even wat uit de Volkskrant van vandaag. Wat een geweldig stukje debunking.… Maxime Smit schrijft (VK 11–9‑2012):
“De hersenen van een kraai die een ‘vriendelijk’ menselijk gezicht ziet, geven een andere reactie dan kraaien die met een ‘bedreigend’ gezicht worden geconfronteerd.
Dat concluderen onderzoekers van de University of Washington maandag in het vakblad PNAS. De onderzoekers vingen twaalf Amerikaanse kraaien en droegen daarbij telkens een masker van een mensengezicht. De personen die de beesten gedurende hun vier weken gevangenschap voederden en hun kooien schoonmaakten, droegen een ander masker. Uit de hersenscans die na afloop werden gemaakt, bleek dat delen van het kraaienbrein die worden geassocieerd met angst actief waren als de kraai het masker zag dat bij zijn vangst was gedragen. Bij het zien van het ‘verzorgende’ masker toonden hersendelen activiteit die geassocieerd worden met honger, motivatie en het leervermogen.”
Ik vind dit een mooie bevinding over een bijzondere eigenschap… voor een kraai, maar ook voor ons. Het laat volgens mij zien dat het visuele systeem erg vroeg in de evolutie van het aardse leven al een goede filter lijkt te zijn geworden tegen de onverlaten die ons als prooi zagen. Die kraai stamt tenslotte direct van de dinosaurussen af, dus die gaat al een tijdje terug. Wij zoogdieren zijn dan toch een stuk jonger.
Het “ons” voor die jagers hierboven moet ik dus ruim zien. Ik ga niet terug naar ons amoebiale stadium. [Mooi woord, amoebiaal. Hebben?] Maar toch wel naar een punt dat ver voor ons ontstaan als Homo Sapiens ligt. Het brein zoals wij dat op deze planeet kennen – succesvol toegepast in een heleboel verschillende soorten – is een patroonherkenningsmachine die voorlopig zijn weerga nog niet kent.… maar die blijkens het plaatje hier ook wel goed te besodemieteren is. Aan die patronen worden door ons brein zinvolle betekenissen gegeven die zich laten gelden voordat we er ook maar erg in hebben. Dat gaat volautomatisch. We herkennen slechteriken letterlijk in een oogopslag. Goeieriken, voedsel en potentiële sekspartners trouwens ook – al is dat laatste niet altijd terecht.
We zijn dus allemaal “visueel” omdat onze evolutie dat dicteert. Het zit spijkerhard vast aan die geweldige eigenschap die “de beschikking over ogen.…” heet. Ik zeg het nog maar eens tegen mezelf, omdat ik ondertussen al zo veel mensen die verschrikkelijk interessante opmerking heb horen maken dat hij of zij “een visueel mens” is. En ik vind het onbestaanbaar dat een serieus iemand zoiets met droge ogen kan stellen en zichzelf zo voor paal kan zetten. “Ja, dat zal wel”, denk ik dan. “Maar iedereen is een visueel mens! Als je het niet bent, dan ben je niet normaal!”
De Mens = Visueel. Klaar. Het geldt zelfs voor kraaien, zo blijkt; een soort die in bomen thuis hoort. Snappen we het nu?
