In 1996 won IBM’s Deep-Blue een partij schaak tegen wereldkampioen en GrootMeester Garry Kasparov. Het was een belangrijk moment voor de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie (KI). Het grootmeesterschap én het kampioenschap werden voor het eerst in de geschiedenis gewonnen door een machine. Het einde van de menselijke hegemonie als enige intelligente soort op deze planeet werd daarmee definitief ingeluid. Vanmorgen is een vergelijkbare mijlpaal gepasseerd. Nu won de intelligente machine AlphaGo van Google de eerste partij Go tegen 9‑dan grootmeester Lee Se-dol. Het heugelijke feit voltrok zich ongeveer vijf jaar voordat Google het eigenlijk had verwacht. Zo zien we maar weer, die zelflerende machines zijn net echte kinderen: je blijft je verbazen over de snelheid waarmee ze dingen oppikken.
Go schijnt een veel complexer spel te zijn dan schaak. Het betekent dus echt iets als een machine dit van een superCrack kan winnen. Het is een demonstratie van de ondertussen aan menselijke intelligentie naderende capaciteiten van de door diezelfde mensen gemaakte hardware. Het spel GO (of schaken) is hierbij niet echt relevant. Het oplossend vermogen van AlphaGo is dat wel. Zij wordt straks niet ingezet om meer grootmeesters te verslaan, maar wel om de GoogleSphere van een krachtig stel hersens – gebouwd op een neuraal netwerk – te voorzien. Ik moet het ze nageven daar bij Google. Ze timmeren aardig aan de weg. Met intelligente machines als AlphaGo kunnen ze hun core business – datamining & processing – nog beter te gelde maken dan ze nu al doen.
Een kanttekening: wat Google kan kan iedereen met dezelfde resources. Ik denk even in de richting van de Chinese overheid bijvoorbeeld, die met hun zeer actieve Cybereenheden straks waarschijnlijk kan voorspellen waar de volgende Dalai Lama of dissidentenleiders vandaan gaan komen; allemaal ongetwijfeld uit China. Het volgt uit het resultaat van gisteren, waaruit blijkt hoe goed KI kan zoeken, ordenen en classificeren in een bijna eindeloos universum van ruwe data, om daar vervolgens met echte intelligentie zinvolle informatie van te maken.
De goedbedoelde mogelijkheden zijn legio. Een dergelijke KI kan richting geven aan levensreddend onderzoek door experimenten te bedenken of door grote, complexe simulaties te doen. Of ze kan veiliger autorijden dan een mens van Vleesch & Bloet. Er worden echter vele toepassingen op het hellende vlak gratis bijgeleverd. Dat is helaas een even klassieke als onvermijdelijke dualiteit, die meekomt met alle nieuwe technieken die we verzinnen.
UPDATE 11 maart 2016: Lee Se-dol is sprakeloos na zijn tweede verlies van AlphaGo… ; UPDATE 17 maart 2016: de definitieve uitslag…
