Soms gaat het goed in de experimentele fysica en worden er dingen gevonden die echte mijlpalen in de wetenschappelijke geschiedenis vormen. Dat is op zich een gunstig teken, want het levert ons uiteindelijk een hoop mooie technologie op. Af en toe echter, zou het een stuk geiniger zijn als het mis ging, vooral in het aanpalende koninkrijk van de theoretische natuurkunde, waarin naarstig gezocht wordt naar verklaringen voor ons bestaan.
Als we de eerste tekenen uit het Zwitserse CERN – waar de grootste cyclotron ter wereld staat opgesteld – positief moeten nemen, dan is er een sterke indicatie dat het Higgs-boson echt bestaat. Beter geformuleerd misschien: Er is na 20 jaar zoeken wellicht een aanwijzing dat het Higgs-boson volgende jaar misschien gevonden zou kunnen worden. Ik ben daar best wel opgewonden over, vandaar dat ik mijzelf er voor de zoveelste keer iets over zie optekenen. Maar toch had ik liever gezien dat er in velden noch wegen ook maar een spoor van dat dingetje te bekennen was geweest – hoe statistisch insignificant dan ook.
Wat was er dan namelijk aan de hand geweest? Dan hadden de dames en heren fysici alsnog het hele natuurkundige model, waarin elementaire deeltjes door Higgs massa verkrijgen, op de schop moeten nemen. En ja, als rechtgesnaarde wetenschapsliefhebber had ik dat veel charmanter gevonden dan een “echte” oplossing van het Higgs vraagstuk.
Vooralsnog moet ik wel toegeven dat ik een formulering in de trant van “In 2012 zullen metingen worden gedaan waarin misschien het Higgs-boson wel of niet gevonden zou kunnen worden” met enige voorzichtigheid benader, maar dat is de bedoeling van die jongens in Zwitserland ook. Niets is nog zeker, en misschien ook dat niet.
Higgs wel vinden is “second best”, want een probleem en de passende oplossing definitief uitvogelen heeft toch ook wel iets. Misschien dat er in de loop van 2012 genoeg significante data uit de Zwitserse cyclotron komen om het Higgs-mysterie voor eens en voor altijd te ruste te kunnen leggen. Bovendien hebben we dan eindelijk god gevonden, als we sommige enthousiastelingen moeten geloven. Misschien ga ik – om dat gevoel zelf ook te cultiveren – de aflevering “The Omega Directive” van Star Trek Voyager nog eens bekijken. Daar wordt het Omega deeltje – een molecuul in dit geval, evenwel een onmiskenbare allusie naar het Higgs-boson – door een zichtbaar opgewonden en welhaast hese en strak-getepelde 7 of 9 als goddelijk bestempeld. En dat is voor een Borg toch geen geringe prestatie…
Hier geldt dat geweldige adagium: Er zijn twee grote drama’s in het leven. Het eerste is het hebben van een onvervulbare wens, het tweede is de vervulling van die wens. Het is in ieder geval nooit goed.
