Meer Turkije: de onschendbaarheid geschonden

Dit is een zeer kor­te en hope­lijk laat­ste aan­te­ke­ning over Tur­kije, maar ik ben voor­zich­tig niet enthou­si­ast. Daar vol­trekt zich name­lijk een dra­ma van bij­na epi­sche pro­por­ties en dat zal voor­lo­pig niet ophou­den. De jong­ste ont­wik­ke­ling: Opper­ste Rijks­lei­der Erdo­gan zet momen­teel zijn laat­ste stap­pen naar de abso­lu­te macht. Gis­te­ren heeft hij de grond­wets­wij­zi­ging, die de afschaf­fing van de onschend­baar­heid van par­le­men­ta­ri­ërs regelt, bekrach­tigd. Aan de ene kant denk ik dat het een van de grof­ste schen­din­gen van het demo­cra­ti­sche pro­ces is die Erdo­gan tot nu toe op zijn naam heeft gezet. Aan de ande­re kant is dit wel zo onge­veer de dood­steek voor Turkije’s ambi­tie om ooit nog EU lid te wor­den. Voor­al dat laat­ste is wat mij betreft in toe­ne­men­de mate een gewenst resultaat.

Voor mij dus wel in ieder geval. Nadat de nieu­we pre­mier van Tur­kije ook al heeft aan­ge­ge­ven dat zijn post in prin­ci­pe over­bo­dig zal wor­den als de pre­si­dent meer macht krijgt, is het hek wel zo onge­veer van de dam. Erdo­gan heeft zeer bin­nen­kort vrij spel om met het land en haar bevol­king te doen wat hij wil.  Voor zover ik het nog kan over­zien is een staats­greep door het leger nog de laat­ste hoop die ze daar heb­ben. Dat heeft die club al vaker gedaan dus geheel uit de lucht gegre­pen is het idee niet. Het is alleen te hopen dat ze op tijd zijn voor­dat ook hun macht vol­le­dig is afge­bro­ken. Dat dit zeer moei­lijk zal zijn is hoop­ge­vend, ten­zij de Turk­se ver­sie van de SA al klaarstaat om het regu­lie­re leger in te kap­se­len – er van­uit gaan­de dat het leger niet al lang op Erdo­gans hand is natuurlijk.

Nor­maal gespro­ken ben ik rede­lijk hui­ve­rig voor een ver­ge­lij­king van heden­daag­se poli­ti­ci met Hit­ler, maar bij Erdo­gan ben ik die grens in een vori­ge aan­te­ke­ning al over gegaan. Het recept dat hij volgt om de rol van alleen­heer­ser te ver­krij­gen ver­toont ver­dach­te paral­lel­len met de lega­le machts­greep – en haar opmaat – van Hit­ler in 1933. In Tur­kije is niet veel meer over van de vrij­heid die ze daar heel even had­den. De vrije pers wordt ver­volgd, de poli­tie­ke oppo­si­tie even­eens en nu is het de beurt aan de par­le­men­ta­ri­ërs om in het cachot te ver­dwij­nen onder het mom van een suf­fe anti-ter­ro­ris­ten smoes. Dat een par­le­men­ta­ri­ër “in huis” kan zeg­gen wat hij wil zon­der ver­volgd te wor­den is wel een van de belang­rijk­ste rand­voor­waar­den van een goed­wer­kend par­le­ment. Dat deze vei­lig­heids­klep nu wordt weg­ge­haald is een teken aan de wand. Ook in de volks­ver­te­gen­woor­di­ging zal Erdo­gan toe­slaan door oppo­nen­ten, cri­ti­ci en ande­re hem onwel­ge­val­li­ge ele­men­ten te vervolgen.

Ik ben het even kwijt maar ik zou de visum­plicht voor Tur­ken voor­lo­pig niet afschaf­fen als ik de EU was. De enor­me papier­berg waar ze door­heen moe­ten voor­dat ze hier voet aan land mogen zet­ten fun­geert als een goe­de her­in­ne­ring aan de ver­wer­pe­lij­ke lei­der die ze wil­lens en wetens heb­ben gekozen.