Mexico: in de ban van een crimineel

Een week of wat gele­den is de beruch­te drugs­ba­ron en kar­tel­lei­der Joaquin ‘El Cha­po’ Guz­man uit zijn Mexi­caan­se cel ont­snapt. Gere­kend naar zijn mis­da­den en aan­zien in de onder­we­reld kan ik me niet voor­stel­len dat zijn vrij­la­ting bin­nen 20 jaar op de rol stond. Het zal juist daar­om zijn dat hij ver­vroegd is opge­stapt, gehol­pen door zijn kom­pa­nen van wel­eer, die daar­mee een aar­dig zak­cent­je heb­ben ver­diend. Die moesten er dan ook wel een nep-vil­la-in-aan­bouw voor optui­gen, waar­van­daan een goed inge­rich­te tun­nel zo onge­veer Guz­mans cel inliep. Als ik de beel­den bekijk dan moet ik voor het tech­ni­sche vak­werk (helaas) res­pect opbrengen.

Dat is wat betreft de ont­snap­per zelf wel anders. Res­pect is wel het laat­ste wat ik mobi­li­seer voor zo’n ele­ment, maar daar­over heb­ben hele volks­stam­men een ande­re mening. Zo lees ik in de krant dat in Mexi­co onder­tus­sen de T‑shirts met het beel­te­nis van Guz­man niet zijn aan te sle­pen. Hij wordt als een held ver­eerd, wat daar nor­maal schijnt te zijn met dit soort getei­sem. Ik citeer:

De hype rond ‘Guz­man mer­chan­di­se’ maakt deel uit van de zoge­noem­de ‘nar­co-cul­tu­ra’, de ver­heer­lij­king van drugs­ben­des en –criminelen die voor­al popu­lair is in het grens­ge­bied tus­sen Mexi­co en de Ver­e­nig­de Staten. Drug­kar­tels die­nen als inspi­ra­tie voor goed­koop gepro­du­ceer­de films op loka­le mark­ten en ‘nar­co-cor­ri­dos’, bal­la­des over de drugs­han­del die veel lij­ken op polka-muziek. Door veel Mexi­ca­nen wor­den de leden van drug­kar­tels gezien als volks­hel­den in de tra­di­tie van Robin Hood.

Robin Hood… My Foot! Die drugs­ba­rons zijn gewoon cri­mi­ne­len met een bui­ten­ge­woon geweld­da­di­ge inslag – anders over­le­ven ze de con­cur­ren­tie (let­ter­lijk) niet – en ze wer­ken voor zich­zelf; zeker niet voor de armen en de mis­deel­den. Dat gero­man­ti­seer van de mis­daad, de doden en de cha­os is wat mij betreft vol­strekt mis­plaatst, net zoals de char­me die aan de Ita­li­aan­se maf­fia wordt toe­ge­dicht. En het helpt de Mexi­ca­nen zelf ook niet. Wat zei die onaan­ge­na­me, onpret­ti­ge, nar­cis­ti­sche, waar­schijn­lijk racis­ti­sche en zeker onge­zond recht­se pre­si­dents­kan­di­daat voor de repu­bli­kei­nen Donald Trump laatst ook alweer over Mexi­ca­nen? Ik kan me inden­ken dat hun gedweep met die mis­da­di­gers daar op zijn minst gedeel­te­lijk debet aan is.

Ik kan met de bes­te wil van de wereld geen posi­tief gevoel opbren­gen voor mis­daad, noch voor de mis­da­di­gers, hun entou­ra­ge of hun levensstijl. Ik vind cri­mi­ne­len eigen­lijk een sub-soort die in bomen thuishoort.