V: Wat is een overeenkomst tussen Turkije en Frankrijk?
A: Dat beide landen een massamoord op hun geweten hebben.
Die van Turkije vond plaats in Armenië, vanaf 1915, en werd uitgevoerd door de Ottomanen, die in WW‑I aan de Duitse zijde stonden en die bij hun terugtrekking van het Russische front – waar ze net een enorm pak slaag hadden geïncasseerd – bijna een complete bevolkingsgroep van de aardbodem wegvaagden. Frankrijk heeft haar wapenfeit voltrokken toen zij zich eind jaren 50 van de vorige eeuw gedwongen terugtrok uit het door hen bezette Algerije, terwijl het vreemdelingenlegioen onder het zingen van Edit Piaf’s “Non, je ne regrette rien.…” de inheemse bevolking massaal afslachtte.
Was het genocide van een van deze machten, is de vraag waarover beide landen momenteel vechtend over het politieke podium rollen? Hebben Turkije en Frankrijk zich schuldig gemaakt aan volkerenmoord met voorbedachte rade?
Wat Turkije betreft weet ik vrijwel zeker dat dit niet het geval is. Voor zover ik weet zijn de Armeniërs het slachtoffer geworden van een diepzittende Ottomaanse frustratie die heeft uitgemond in een geweldsorgie, waar geen minuut planning aan vooraf gegaan is. Bij de Fransen weet ik dat wat minder zeker. Die trokken als gewapende elitetroepen met een slecht maar strijdbaar imago Algerije in, om daar hun koloniale belangen met harde hand en veel bloedvergieten te verdedigen. Wie weet wat er voor die vechtjassen eigenlijk op de rol stond. Misschien waren de Algerijnen inderdaad een gepland doelwit van een ver doorgevoerde “verschroeide aarde” tactiek, die voorafgaand aan de politionele actie in het Elysée-paleis bedacht werd.
Genocide of niet, het echte interessante aan het diplomatieke armworstelen dat nu ontstaat, is dat Turkije haar tanden laat zien en blijk geeft van een groeiende macht in haar regio. Ze richt zich minder en minder op een lidmaatschap van de Europese Unie en neemt zelfstandig posities in die niet altijd stroken met de belangen van de omgeving. Syrië bijvoorbeeld, haar kwade buurman, heeft de laatste tijd toch al aardig wat keren een veeg uit de sanctie-pan gekregen. En nu is Europa aan de beurt en krijgt Frankrijk er van langs. Eigenlijk heeft dat wel wat, vind ik. De Turken zijn niet meer bang voor ons of wie dan ook. En die Fransen, die kunnen wel een lesje gebruiken… gewoon, omdat het Fransen zijn. Vind ervan wat je wilt, maar ik denk dat een zelfverzekerd Turkije een goed Turkije is.
Het Franse gezeur over die Armeense toestand en het strafbaar stellen van ontkenning van genocide aldaar, gaat wel erg ver. De wet op ontkenning die het Franse parlement gisteren heeft aangenomen slaat helemaal nergens op en de zin ervan ontgaat me dan ook geheel. Het gerucht dat een in de peilingen wegzakkende Sarkozy daarmee de steun van de Franse Armeniërs wil veiligstellen – om zo de presidentsverkiezingen alsnog te kunnen winnen – klinkt me wat overdreven in de oren. Maar ik geef toe: bij Frankrijk weet je het maar nooit. En wat de Turkse kinnesinne terug betreft – over het door de Fransen geëxecuteerde Algerijnse debacle – geldt het zelfde. Ik ben van mening dat politici van de geschiedschrijving af moeten blijven en zich met hun eigen zaken moeten bemoeien.
En bovendien; laat iedereen maar ontkennen wat hij wil. Dat is nu eenmaal de consequentie van een democratisch bestel met vrijheid van meningsuiting. Daar moet een zichzelf respecterende cultuur tegen kunnen.
