Momenteel lees ik het buitengewoon verontrustende boek van Madeleine Albright over het nieuw, opkomende fascisme van onze generatie. Het is helaas een onontkoombaar feit dat de burgers van nu – over de hele wereld – zich opnieuw laten inpakken door Sterke Slogans van Sterke Mannen met Sterke Verhalen.
Ik had graag gewild dat ik veel te zwaar til aan de politieke ontwikkelingen om mij heen en overdreven bezorgd ben over de toekomst van mijn kinderen; vooral over de regimes waaronder zij gaan overleven of waarvan ze anderszins last gaan krijgen. Gelukkig zitten ze in Nederland en niet in Turkije, elders in Oost-Europa, Rusland, Zuid-Amerika of de Verenigde Staten, maar al te gerust ben ik er niet op. Wij hebben altijd nog Wilders, die nog steeds een puinhoop van onze democratie kan maken. Wel ben ik overtuigd van onze nationale veerkracht en ons zelfreinigende vermogen. Een democratisch-legale staatsgreep – zo een als waarmee Mussolini en Hitler aan de macht kwamen – zal hier nooit plaatsvinden. Wat andere landen betreft ben ik daarvan niet overtuigd, met uitzondering van Duitsland.
Mijn overbezorgdheid voor onze democratisch toekomst is niet helemaal onterecht. Albright’s beschrijving van het opkomende fascisme als politieke innovatie van de 20e eeuw is huiveringwekkend. De parallellen met de huidige autoritair georiënteerde machthebbers zijn stuitend.
Mensen lezen weinig vind ik; boeken zijn een zeldzaamheid in de dagelijkse intake van de gemiddelde mens. Ik meet dat af aan wat ik om mij heen zie en de reactie die ik krijg als ik vertel hoe veel ik zelf lees. YouTube is populairder. Ik hoop dat de onderstaande noodkreet van John Oliver, die summier maar effectief bestrijkt wat Albright in haar boek beschrijft, door veel mensen wordt gezien en als belangrijke waarschuwing wordt aangenomen.
Belangrijke notie: de populariteit van Rodrigo Duterte, de dictator van dienst op de Filipijnen, zal waarschijnlijk sterk stijgen na zijn aankondiging om doodseskaders in te stellen tegen communisten. Het uiterste staatsgeweld tegen politieke tegenstanders; het is het begin van het einde. Dat Trump deze verachtelijke, wanstaltige despoot nog de hemel in prijst ook is om van te huilen. Toch krijgt ook Trump er zijn aanhang door mee; ook die is zeer gecharmeerd van Trump’s “kracht en recht-door-zee retoriek” en loopt waarschijnlijk in commissie weg met Duterte. Dat is het echte gevaar van het fascisme: de gevoeligheid van het volk voor deze pseudo-ideologie en de aantrekkingskracht die het heeft voor de doorsnee burger. Het is de porté van Albright’s en Oliver’s waarschuwing.Â
