Het zat al ergens in mijn achterhoofd dat het Centraal-Aziatische Bhutan iets bijzonders was. Ze hebben daar hun economie niet gebaseerd op een constant groeiend Bruto Nationaal Product (BNP), maar op iets dat zij Bruto Nationaal Geluk noemen. In effect houdt dat volgens mij in dat de economie zoals wij die kennen daar is afgeschaft.
Het springt mij weer in het oog omdat vandaag in de krant staat vermeld dat Bhutan ook de ambitie heeft het eerste volledig biologisch- en ecologisch verantwoorde en hernieuwbare land te worden. Dat heet dan dat alle voedsel dat in het land wordt geproduceerd of geconsumeerd “bio” zal zijn. Daarmee wordt Bhutan als het ware één grote biologische winkel. Kijk, dat is nou weer eens wat anders dan een paar miezerige bio-schapjes in de Albert Heijn.
Het initiatief is zeer prijzenswaardig en het laat goed zien dat je bio moet afdwingen. De mark zelf gaat dat niet adequaat regelen. Daarvoor is zij namelijk – zoals bij vele andere dingen het geval is – absoluut ongeschikt. De markt is een notoir slechte regulator van veel essentiële zaken, waarvan de verdeling van welzijn wel de meest zichtbare is.
Beide items – bio en geluk – maken Bhutan wel erg interessant. Want als de economie niet meer uitgaat van een BNP en alles wat je produceert en consumeert moet groen en hernieuwbaar zijn, dan moeten de ideeën over welvaart en rijkdom er ook heel anders uit gaan zien. En die gedachte vind ik buitengewoon intrigerend. Het wordt zo wel erg aantrekkelijk om daar eens te gaan kijken en te leren hoe wij hier in Europa van onze fixatie op de geldmolen af zouden kunnen komen. Want dat dit nodig is staat als een paal boven water.
Ik heb het al eens eerder aangehaald, maar we zijn verloren als we van het economische groeimodel uit blijven gaan. Dat moet in het kader van ons blote overleven een keer rigoureus worden omgebogen, anders hebben we binnen enkele jaren meerdere planeten nodig om onze consumptie te blijven faciliteren. Hoe zou dat klinken, de “New Growthless Economics” van de “The Bhutan Boys” als historische opponent van die levensgevaarlijke en ondertussen globaal en publiekelijk totaal mislukte en uitgescheten Neo-Liberale Chicago Boys?
