Daar zie ik vandaag in mijn krant toch even een belangrijke en zeer bruikbare pointer voor de formateur van ons nieuwe kabinet: Raoul du Pre schrijft in De Volkskrant dat het raadzaam is om “ethische kwesties buiten het regeerakkoord te houden.” Ik kan dat advies goed volgen. Het zou de ChristenUnie, die nu dreigt een serieuze optie voor de formatie te worden, in belangrijke mate neutraliseren in haar kruistocht tegen de medisch-wetenschappelijke vooruitgang.
In de pers van vandaag wordt het issue rond het “Einde-Leven-Verhaal” – waarin wordt vastgelegd wat er wel en niet mag rond het beëindigen van een leven – als grootste struikelblok tussen het (echte) liberale D66 en de ChristenUnie genoemd. Christenen vinden in de regel dat je een mens mag laten lijden en creperen totdat onze lieve heer het belieft iemand te verlossen. De achtergrond is die niet uit te roeien en volstrekt imaginaire “ziel” die de mens zou hebben en die ons door god himself gegeven zou zijn. Wij stervelingen mogen niet zelf bepalen wanneer het voor deze ziel tijd is om weer naar de hemel terug te keren. Dat bepaalt god alleen, en wel – om maar wat voorbeelden te noemen – door een natuurlijke dood op hoge leeftijd, een ongeluk of een ziekte tijdens de kinderjaren, oorlog, straatgeweld of een volstrekt onbegrijpelijke gebeurtenis zoals een terroristische aanslag.
Voor mij zijn die dingen een indicatie dat een omnipotente god – zo wraakzuchtig, slecht en vooral menselijk als hij wordt afgeschilderd – niet echt kan zijn. Het lijkt er eerder op dat gods onbetrouwbare humeur wordt goedgepraat als zijnde “zijn ondoorgrondelijkheid” waar de mens niet bij kan. Christenen zien daarin juist het bewijs voor zijn bestaan en voor zijn superieure, onmetelijke, onkenbare wijsheid en drijfveren. Christenen zijn – we kunnen er niet omheen – niet erg goochem in die zin. En draaikonten zijn het ook. Om bijvoorbeeld toch vlees te kunnen eten hebben ze bedacht dat dieren juist geen ziel hebben. Een voortijdige euthanasie op koeien, kippen en varkens is derhalve geen enkel probleem; zeker niet om de dis mee te voorzien.
Christenen zullen geen punt maken van prenataal en embryologisch onderzoek, veredeling of gerichte fokprogramma’s als het om dieren gaat, zolang de veestapel lekker gevuld blijft. Er moet tenslotte worden gegeten. Onder die werkelijkheid komen ook zij niet uit. Maar embryologisch onderzoek op mensenembryo’s om de kwaliteit van ons eigen leven te verbeteren, ziektes te voorkomen en defecten te repareren, is niet in de haak. De mens wordt om een of andere reden aan de top van de schepping gezet, met als idee dat zij kan doen en laten wat ze wil om zichzelf te voeden met wat ze maar tegenkomt. Maar kom aan de mens zelf en je krijgt een probleem met god; of in ieder geval met zijn aardse, hypocriete luitenants, die zeggen te weten wat god (ja, dat fantasiefenomeen) wel of niet goed vindt. Kortom, de christelijke moraal is opportunistisch en inconsistent maar ook vooral de doodsteek voor de vooruitgang in de medische wetenschap.
Terugkomend op het bovenstaande advies van Du Pre: ik had me al eens bedacht dat er een kabinet gevormd zou moeten worden met alle partijen boven een bepaalde kiesnorm. Elk van die partijen mag ministers en staatssecretarissen leveren naar rato van haar verkiezingsresultaat. Het kabinet wordt daarmee een echte afspiegeling van de verkiezingsuitslag (wat het nu niet hoeft te zijn) en een moeizame formatie behoort voor eens en voor altijd tot het verleden. En als de hete hangtaboes in de kamer worden afgestemd in plaats van dat ze worden geregeld in een regeerakkoord, dan hebben we een groot probleem opgelost. Er is volgens mij niets mis met het zoeken van draagvlak bij de volksvertegenwoordiging voor op handen zijnd beleid. Het is in ieder geval beter dan een regeerakkoord waarin De Kamer buiten spel wordt gezet.
