Het lijkt simpele en doeltreffende democratie: je hebt een partij met leden in de kamer en die laat je door de andere (niet kamer-)leden van de partij aansturen voor de stemmingen in het parlement. Een kijken: als GeenStijl straks 20.000 leden krijgt, wat ik erg aan de hoge kant vind, dan gaan die straks per meerderheid in micro-referenda bepalen wat het stemgedrag van de vertegenwoordigers in De Kamer zal zijn. Als dat er twee zijn, dan is dat suf omgerekend 10.000 leden per zetel. Even voor mijn eigen duidelijkheid: deze berekening zegt helemaal niets.
Wat wel wat zegt is de intentie van GeenStijl om de democratie op deze manier te redden. Ze spreken daarbij haast liefkozend van micro-referenda, waarmee ze aangeven erg gecharmeerd te zijn van dit schijnbaar democratische instrument. Gelukkig heeft hun implementatie – waar overigens heel veel op af te dingen is, waaronder een gebrek aan politieke ruggengraat – niet veel met het reguliere referendum te maken. Dat moet niet met hogeschool-democratie worden verward maar het kan vooral gezien worden als een pseudo-democratisch misbaksel. Ik zal er hier niet al te diep op ingaan, maar getrapte democratie, waarbij issues en meningen door De Partij worden gefilterd voordat ze De Kamer ingaan voor stemming, vind ik toch mooier. Het voorkomt dat er gestemd wordt met de onderbuik door ongeïnformeerde mensen die op een enkele topic een niet-gegarandeerd gefundeerde mening hebben.
Een democratie met politieke partijen en afvaardigingen in fracties van het parlement voorkomt dat de waan van de dag ook daar terecht komt. Referenda zijn daarom alleen al onzinnig, niet democratisch en in hun huidige bipolaire vorm buitengewoon onwenselijk. Daar staat tegenover dat er ook goede referenda kunnen worden gehouden, die dan niet al teveel gewicht moeten krijgen en die meer ruimte bieden dan alleen een aan sterk vervuilende bias onderhevige voor- of tegenstem. Ons meest recente voorbeeld: Italië heeft massaal “nee” gestemd bij de raadpleging van afgelopen zondag. De overmoedige en politiek kennelijk niet erg gevoelige Renzi treedt nu af, maar niemand kan bevroeden waarom en waartegen Italië nu eigenlijk nee heeft gezegd. Dat het pootjeshaken van Renzi voor de hand ligt zou kunnen, maar we zullen het nooit echt weten.
Als de parlementariërs van GeenStijl zich direct door hun leden laten vertellen wat ze moeten stemmen, dan wordt daarmee een heel klein stukje “referendum” De Kamer in gehaald. Het is echter beperkt. Van de 150 leden onder een of andere partijdiscipline zullen er dan misschien twee zijn die door het gemene volk worden bestuurd. Is dat erg? Neen, want het geeft een geinige, zij het beperkte indicator van de stand van ’s lands vlag, maar het moet wel bij een marginaal lolletje blijven. Echte democratie, met echte informatie beslagen en door echte politici bedreven, heeft te allen tijde mijn voorkeur.
