Het lijkt er op dat een van de grootste mysteries van de luchtvaartgeschiedenis op het punt staat om te worden opgelost. Er is een onderdeel gevonden van het vliegtuig van Amelia Earhart, de eerste vrouw die per vliegtuig de Atlantische Oceaan overstak (1932) en de eerste mens die (solo) over de Grote Oceaan (1935) hetzelfde deed. Over haar verdwijnen tijdens haar laatste vlucht in 1937, waarbij ze nooit op haar bestemming arriveerde, is volgens mij meer gespeculeerd dan over de finale rustplaats van Jimmy Hoffa.
Mijn meest actuele informatie was dat Amelia tijdens haar poging om een non-stop vlucht rond de aarde te maken in de oceaan was gestort. Daar ging ook iedereen die er in de pers ooit iets over heeft gezegd wel zo’n beetje van uit. Nu komt dat verhaal echter heel anders te liggen, want het onderdeel dat boven water is gekomen, suggereert een minder abrupt lot dan een crash. Het gaat om een afdekplaat die over een van de zijramen van haar Lockheed Electra was gemonteerd. Niemand weet waarom ze dat had laten doen, maar het is een op beeld gedocumenteerde ingreep. Die plaat is nu gevonden en wel op een afgelegen eiland in de zuidelijke Grote Oceaan, Nikumaroro genaamd.
Het wordt nog spannender. Er waren namelijk al eens eerder delen van een romp gevonden bij dat eiland en we weten nu misschien ook waarom. Enter “The International Group for Historic Aircraft Recovery”, een club die zich met oude historische vliegtuigen bezighoudt. Die heeft naar aanleiding van de eerdere en de actuele vondsten vastgesteld dat Earhart niet in de oceaan is gestort, maar heel anders aan haar einde is gekomen. De afdekplaat die nu op Nikumaroro is aangetroffen, past onmiskenbaar “als een vuist in het oog” op een van die eerder gevonden rompdelen. Dus volgens het TIGHAR blijkt daaruit – en uit een grote hoeveelheid andere aanwijzingen – dat
Earhart landed her aircraft safely on the reef at Nikumaroro and sent radio distress calls for at least five nights before the Electra was washed into the ocean by rising tides and surf leaving Earhart and Noonan cast away on the uninhabited atoll.
Ik lees dit en denk: “Noonan? Wie de neuk is Noonan?” Dan blijkt dus dat Fred Noonan Amelia’s navigator was. Op zich is dat al een bijzondere ontdekking, omdat ik mij gek genoeg nooit heb afgevraagd of Earhart een bemanningslid aan boord had, wat wel voor de hand ligt bij een vlucht om de wereld in 1937. Er bestond toen nog geen GPS, dus er moest op kaart, kompas en sextant genavigeerd worden. Een leerpuntje dus, wat mij erop wijst dat ik af en toe toch beter op moet letten. Maar wat betekent dat eigenlijk?
In ieder geval verandert het verhaal van Amelia Earhart van een plotsklapse vliegtuigcrash met instant dodelijke afloop in een soort Cast Away story. Zij en Fred Noonan hebben op hun vliegtuig-proviand als het goed is minstens nog een paar weken kunnen overleven op dat onbewoonde eiland, waarna ze waarschijnlijk van de dorst en honger zijn omgekomen. Althans, dat laatste neem ik maar even aan, want het zou ook kunnen dat ze door een paar langsvarende Polynesiërs zijn opgepikt en ergens in de bush een nieuw leven zijn begonnen. Dat laatste is een onwaarschijnlijk zoethoudertje voor mezelf, want als ik zo naar Amelia’s foto kijk en mij voorstel met dat meiske op een onbewoond eiland te zitten, dan geeft me dat eerlijk gezegd geen onfijn gevoel.* Fred heeft wat dat betreft – zij het misschien maar voor een hele korte tijd – geluk gehad; Cast Away of niet. Want wie zou zo’n situatie niet uitbuiten als hij of zij met een aangename kompaan op een onbewoond eiland was gestrand, wetend er nooit meer levend vanaf te komen? Het idee is bijna archetypisch in de wereldliteratuur.
De poppetjes in Earharts ogen verraden het feit dat zij wel van wanten wist, dus ik denk er het mijne van. Eigenlijk kan het ook niet anders bij een dame die het in weerwil van de achtergestelde positie van haar geslacht – zeker in de jaren 1930 – toch voor elkaar kreeg om een paar tot de verbeeldingen sprekende records op haar naam te zetten. Haar einde was misschien veel te vroeg, maar in mijn fantasie gun ik haar toch een minder onaangename exit dan iedereen haar altijd heeft toegedicht.
*) Ik heb mijzelf toen ik een kleine jongen was op dezelfde manier blij gemaakt met een betere afloop voor de familie Romanov; en dan vooral de dochters, die allemaal toch aardig ogende dametjes waren. Ik vond het idee van een standrechtelijke executie in de kelder van een boerderijtje emotioneel toch net iets te ver gaan.
