Om maar weer eens iets over Trump te zeggen: bij al dat ongerichte geblaat en geagiteer van hem moet je hem wel nageven dat hij dingen in beweging kan zetten. Dat doet hij met de bedrijven en de beurs in zijn eigen land. Eergisteren deed hij dat met Europa door in een interview te stellen dat het niet goed is voor haar leden, dat het een vehikel is voor Duitsland, dat de Britten er goed aan hebben gedaan om de plaat te poetsen en dat er meer landen zullen volgen. In antwoord daarop kon onze eigen Frans Timmermans – Europeaan pur sang – slechts stamelen dat hij “nog niet had meegemaakt dat een Amerikaanse president het nodig vond om Europa te verdelen”.
Het zal wel, Frans, maar de opmerking van Trump komt niet uit de lucht vallen. Het antwoord van een Franse politicus op de aantijgingen was beter: Europa moet reageren met meer eenheid. Het was overigens niet het enige doelwit. Trump stelde en passant ook nog even dat de N.A.V.O. te lang geleden bedacht en daarom verouderd is. Waarvan akte.
Waar Trump op doelt is de hopeloze verdeeldheid binnen de Unie-zone. We pretenderen met een heleboel dingen een soort federaal gebied te zijn, maar dat zijn we helemaal niet. De regionale belangen die tussen de Euro-leden liggen blijven ervoor zorgen dat er voor een heleboel dingen geen klare lijn wordt aangehouden. Dat geldt voor landbouwzaken, waar de Fransen zich bijvoorbeeld breed maken tegen de (in hun ogen) Nederlandse nep-Chalot. Belangrijker is echter onze eenheidsmunt €uro, die zo in elkaar gestoken is dat we op financieel drijfzand zitten. Regio’s die hun munt zouden moeten kunnen devalueren om hun economie op te krikken kunnen dat niet meer. Dat had voor Griekenland en de Europese belastingbetalers enige tijd geleden de redding kunnen zijn. Als straks Italië omvalt vervloeken we de afwezigheid van haar Lire nog harder dan die van de Griekse Drachme.
Zo zijn er meer dingen: onze belastingen – waaronder die vermaledijde vennootschapsbelasting, de accijnzen en de BTW – zijn niet Eurobreed geharmoniseerd. We hebben geen gemeenschappelijk staatshoofd, geen coherent buitenlands beleid en geen Europese strijdkrachten. Vooral dat laatste zou – door een intelligente taakverdeling – wel eens heel veel geld en afhankelijkheid van de V.S. kunnen schelen. Maar de overall boodschap is eigenlijk dat we geen federale staat zijn terwijl we onszelf dat wel voorhouden. Dat zal precies het punt zijn dat veel niet-Europese leiders altijd heeft gestoord, want het maakt praten met Europa wel heel erg ingewikkeld. (Het CETA-issue met dwarsligger België is daarvan een goed voorbeeld.) Ik neem eigenlijk aan dat ons gebrek aan slagkracht Obama en al zijn voorgangers altijd heeft geïrriteerd, maar dat Trump – notoire boer die hij is – gewoon nalaat er nog beleefd over te zijn. Dus Meneer Timmermans: Trump’s boodschap is dat hij een eenduidige gesprekspartner wil die consistent blijft (ook al is hij dat zelf niet). Omdat we dat niet kunnen leveren heeft hij nu de mogelijkheid om ons weg te zetten als een stelletje minkukels en dan heeft hij nog gelijk ook.
Het effect van Trump’s opmerkingen over Europa en de N.A.V.O. is waarschijnlijk dat er op beide fronten beweging komt in de manier waarop die clubs zijn georganiseerd. N.A.V.O. vind ik in dat verband veel minder interessant dan Europa, want daarvan begrijp ik nog steeds niet wat wij er in te zoeken hebben voordat de grootste weeffouten er uitgehaald zijn. Tenzij we samen met andere gegadigden de hervormingskar gaan trekken, waar ik allerminst bezwaar tegen zou hebben. Het zou zomaar kunnen dat Europa eindelijk haar kop uit haar bips trekt nu er gedreigd wordt met een isolationistisch Amerika dat geen zin heeft om met een gammele pseudo-entiteit om tafel te gaan zitten. Als dat zo is en Europa wordt een echte grote-mensen-federatie, dan is dat een positief wapenfeit dat voor rekening komt van Trump.
