S: “Kijk nou eens naar dat kolossale gedoe, die verschrikkelijke kleuren, dat protserige, het massale, wat een blamage voor onze stad. Veel lelijker had het niet gekund!
P: “Inderdaad, het doet pijn aan mijn ogen. Hoe hebben ze zoiets kunnen verzinnen. Het is echt super-lelijk. Dat wordt echt nooit meer wat”
Het geparafraseerde commentaar van dit tweetal betreft een nieuwe wijk in de stad Athene. En zoals het de burgers van een stad lijkt te betamen, vinden deze twee heren de verzameling van bouwsels helemaal niets. Zo gaat dat naar het lijkt altijd. Profeten zijn zelden geliefd in eigen stad en op nieuwbouw wordt altijd wel afgegeven. Het is nooit goed, het is altijd lelijk en het was altijd te duur.
De bovenstaande dialoog vond ongeveer 400 jaar voor Christus plaats tussen de filosofen Socrates en zijn discipel Plato. Het onderwerp was de nieuwe uitbreiding van de Akropolis, de citadel van tempels en bijgebouwen op de centrale tafelberg in het midden van de stad Athene.
Wij leren hiervan. Wat mij betreft zelfs een aantal dingen: ten eerste dat nieuwbouw nooit “goed” is en altijd wordt afgekraakt. Dat is al helemaal het geval als het afwijkt van de gebaande paden en als het ook maar enigszins vernieuwend is. Volgens de bovenstaande dialoog was dat het geval: de Akropolis werd door de burgers van Athene veel te kleurrijk gevonden, veel te massaal en veel te opzichtig. Waarschijnlijk heeft het ook teveel belastinggeld gekost, dat bovenop de reguliere offeranden werd geïnd om de tempelberg te bekostigen.
Want wat wij niet zien als we nu over de half vergane Akropolis lopen is dat het origineel bont beschilderd was en in de verste verte niet leek op de saaie, kleurloze zandhoop met stenen die nu opvalt.
Vandaag zag ik in de pers de melding van de ontdekking van een “nieuw” graf in Egypte. Het is een graf van de 5e dynastie, ongeveer 4.500 jaar oud en buitengewoon goed bewaard gebleven. Het is niet leeggeroofd door grafrovers* en niet blootgesteld aan de elementen. Het resultaat is dat het nog vrijwel geheel intact is. En wat valt op? Inderdaad, het werkelijk schreeuwende kleurgebruik. Ook in Egypte wisten ze wat dat betreft dus van wanten.
De bouwmeesters van tegenwoordig zijn opmerkelijk dociel als het om kleur gaat; althans, hier in Nederland. De bebouwde omgeving krijgt daardoor een hele saaie schijn, die met een klein beetje extra moeite en durf flink zou kunnen worden opgekalefaterd. Het is jammer dat Nederland wat dat betreft weinig lef heeft en in nieuwbouwwijken nog steeds die lelijke “notariswoning” erg populair is. Beter zou het zijn om een voorbeeld te nemen aan het buitenland, waar nogal eens wild wordt geëxperimenteerd.
Een goed voorbeeld is het absoluut geniale gebouw van Hundertwasser in Wenen, een klassieke stad die het heeft aangedurfd om een kakelbont appartementengebouw neer te zetten, waarbij de kleurdoos niet is gespaard. Daar zouden wij nog iets van kunnen leren.
Dat treft. Een aanleiding voor wat ik hierboven opschrijf is het (standaard) gezeur over een groot infrastructureel project – de herontwikkeling van “De Spoorzone” – dat in mijn woonplaats de afronding begint te naderen. Mijn vrees voor saaiheid en gebrek aan kleur is hier gelukkig ongegrond, want er komt een lekker buitenissig gebouw “smack-bang” voor het oog van de terrassende stad te staan. Ik kan het lef van onze stadsontwikkelaars wel waarderen en moet toegeven dat we iets beginnen op te steken van de wereld om ons heen en de bouwers uit lang vervlogen tijden. Bovendien: ik heb eraan meebetaald want ik draag hier gemeentelijke belastingen af. Als ik het niet mooi zou vinden, dan was ik toch een beetje dief uit eigen portemonnee.
Hierboven een artist-impression van het nieuw te bouwen “Huis van Delft”. Het heeft als begeleidende tekst:
“Inspirerende verhalen van oude en nieuw pioniers uit Delft vormen het uitgangspunt voor Huis van Delft. Een innovatief en spraakmakend project waarin de pioniers van Delft worden geëerd. Vanwege hun buitengewone prestaties op het gebied van ambacht, wetenschap, kunst, techniek en hightech innovatie. Huis van Delft wordt gerealiseerd op de noordelijke kop van het project Nieuw Delft, precies tussen station Delft en de historische binnenstad in.”
Ik ben geen Socrates en geen Plato en bovendien al helemaal geen zeur als het om architectuur gaat. Ik vind dit nu al helemaal geweldig…
*) Soms ben ik een barbaar, en in het geval van dit onaangetaste graf is dat het geval. Historisch en archeologisch gezien is een onberoofd graf natuurlijk geweldig. Anderzijds betekent een leeggeroofd exemplaar dat er in ieder geval meer mensen dan alleen de bewoner van de exorbitante rijkdom die erin was opgeslagen hebben geprofiteerd.
