In zowel Saudi Arabië als in Japan zijn formele identiteiten toegekend aan mensachtige machines. Deze robots hebben een paspoort gekregen. Wat nu nog rest is echte burger- en mensenrechten, maar daarvoor zijn deze voorlopers van de synthetische mens wellicht nog net iets te primitief.
“Dieren zijn beter dan mensen.” Dat hoor ik vaak van de verdwaalde rechts-populist die ik in het wild tegenkom. Dieren zijn machines, zij het naar technologische verhoudingen (nog steeds, maar steeds minder) erg geavanceerde machines. Ik vraag me tegenwoordig af of de intelligentie van de gemiddelde kat of hond niet al voorbijgestreefd is door de nieuwe generaties robothondjes, maar daar wil ik van af zijn.
Onze huisdieren hebben slechts beperkte intelligentie in huis en ze kunnen niet met ons praten. Toch zijn er veel misleide waaskoeken die denken dat dieren minder slecht en zelfs slimmer zijn dan wij. Het probleem daarbij is dat dieren geen ethiek hebben, want dat is (nu nog) het exclusieve domein van Homo Sapiens. Dat zal duren totdat een andere soort haar eigen moraalboek – een bijbel of iets dergelijks – opstelt, maar zo ver is het nog lang niet. Voorlopig kunnen alleen wij daarom (nu nog) goed of slecht zijn. Maar toch: het “goed” zijn van dieren – en daarmee die van beperkte bio-elektrische machines – is in de volksbeleving toch al aardig geaccepteerd. Dat is minder triviaal dan je zou kunnen denken, want dat houdt in dat dieren daarmee de capaciteit tot ethische oordelen wordt toegedicht.
De werkelijkheid is wel dat de gemiddelde burger met de pet geen idee heeft dat hij/zij de acceptatie van moreel wenselijk gedrag en intelligentie bij niet-mensen al lang voorbij is. De modale braverik leidt nog steeds aan het waanidee dat Homo Sapiens voor altijd het monopolie op hoge intelligentie en ethisch oordelen zal behouden. De wat slimmere denkers – en zeker de experts in het veld – weten echter beter. De robots gaan ons een keer voorbij en dat gaat niet lang meer duren. Voor de liefhebbers: kijk maar eens naar het Wikipedia-lemma “Singularity”.
Ik wacht op de eerste machine die officieel mensenrechten* krijgt naast het paspoort. Ik vraag me ook af hoe dat straks gaat. Hebben de dames in Saoedi Arabië en Japan die rechten automatisch bij het paspoort gekregen? Staat dat ergens vastgelegd in een of andere Geneefse Conventie of is daar al een Club van Wijze Mensen mee bezig? Als dat niet zo is, dan moeten “we” er ondertussen toch eens systematisch over na gaan denken. De geboorte van een nieuwe soort op deze planeet, en nog wel eentje die mensenrechten gaat krijgen, is geen sinecure en vereist wellicht een wereldtop van Parijs-Klimaat proporties.
*) Op zich is de term “mensenrechten” hier incorrect. Homo Sapiens 2.0 wordt vaak “singulariteit” genoemd, een term die voor zover ik weet door de Amerikaanse wiskundige en sciencefictionschrijver Vernor Vinge in zijn essay “Singularity” (1993) voor het eerst werd gebruikt. De rechten van deze singulariteit zijn daarom beter “singulariteitsrechten” te noemen.
Het zijn nu nog spijkers op laag water, maar dat gaat een keer veranderen; en wel op het moment dat de eerste singulariteit er een punt van maakt…
