President Barack Obama wil in de V.S. een vermogensbelasting gaan invoeren die een einde moet maken aan de belachelijke belastingvoordelen voor de allerrijksten in dat land. De V.S. zijn” ondertussen het toonbeeld van een natie met een zeer effectieve extractieve elite geworden. Het financiële systeem in de V.S. is zo ingericht” dat het geld van onder naar boven stroomt. De middenklasse verdwijnt, de armen worden talrijker en armer en de rijken worden alsmaar rijker. Het zijn de republikeinen die het neoliberale gedachtegoed – waarin wordt geveinsd dat rijke elites” voor iedereen goed zijn vanwege het” zogenaamde “trickle-down effect” van welvaart – koste wat het kost in leven houden. Zij genereren” er hun rentes en verrijken er zichzelf en hun soortgenoten mee.
Het zullen dus ook de rijken – lees “republikeinen” – zijn, die de belastinghervorming van Obama zullen tegenhouden. Daarmee worden ze verantwoordelijk voor wat wellicht de grootste revolutie in de moderne toekomst zal zijn; die waarbij de verarmde en “verelendete” massa zich met geweld zal verzetten tegen hun” uitbuiting door de Amerikaanse elite. Je ziet het aankomen en het is al een bijna onontkoombaar gegeven. Het is jammer dat het intelligentieniveau bij de republikeinen niet voldoende lijkt” om het roer nog tijdig om te gooien. Als je moet afgaan op de rellen rond die recente, dodelijke, zwarte politieslachtoffers, waarvoor geen vervolging wordt ingesteld, dan kun je alleen maar je hart vasthouden.
Het doel van Obama is om de middenklasse te ondersteunen en het speelveld voor iedereen een klein beetje gelijk te trekken. Hij wil in 10 jaar tijd 275 miljard dollar van de rijken naar de middenklasse nivelleren en de grootste maas in de fiscale wetgeving dichten: de trustfondsen, die speciaal worden opgezet voor de ontwijking van” successierechten. Ook wil hij de belasting op winst uit vermogen opschroeven. Het zijn allemaal mooie plannen, maar zoals gezegd, de republikeinen zullen er alles aan doen om hun eigen financiële hegemonie te bewaren. Hun is het concept “genoeg geld” waarschijnlijk wezensvreemd. En zoals de geschiedenis ons leert is de rek in de tolerantie van de onderdrukte massa” niet oneindig. Daar gaat een keer iets knappen.
Ik heb al vaker opgeschreven dat volgens mij het revolutiepotentieel in de V.S. nu het hoogste van de hele planeet is. Het zijn” daar goed bewapende revolutionairen, dat in ieder geval wel. Vreemd genoeg wordt het recht op het dragen van wapens door dezelfde actoren” beschermd als zij die” straks de kogels gaan opvangen. Je zou denken dat dit juist niet het geval zou zijn en dat de elite de massa uit zelfbescherming juist zou willen ontwapenen. Maar zoals gezegd, erg slim lijkt” die elite niet te zijn. Dat is jammer, want wiens bloed gaat er straks vloeien?
De rest van de wereld gaat misschien wel luisteren naar de rede van het anti-neoliberale geluid. Gisteren heb ik een ouderwets goede aflevering van VPRO’s Tegenlicht gezien, waar de Franse econoom Thomas Pikkety en de Canadese activiste Naomi Klein werden gevolgd op hun Europese tournee. De eerste is ondertussen beroemd om zijn wereldschokkende boek ““Le Capital au XXIe siècle†(2013) en de laatste om haar eveneens indrukwekkende werken, o.a. “No Logo” (1999), ” “The Shock Doctrine: The Rise of Disaster Capitalism” (2007) en “This Changes Everything: Capitalism vs. The Climate” (2014), dat zelfs een eigen, zeer interessante web-omgeving heeft.” Ik hoorde Joris Luyendijk, mijn lekker linkse knuffeljournalist, tijdens Piketty’s optreden in Paradiso opmerken, dat Piketty en Klein met inhoud komen die de neoliberalen niet zomaar meer met wat platitudes van tafel kunnen vegen. Ik parafraseer: “Is dit misschien dat keerpunt, waarop dat neoliberalisme, dat al 6 jaar lang, sinds 2008, als een soort zombie doordreunt, eindelijk zijn genadeklap kan gaan krijgen?”
Naast Luyendijk en het zeer welwillende intellectuele publiek in heel Europa, staat er ondertussen een hele generatie economen op de universiteiten klaar die korte metten willen maken met het failliete groeimodel en de toenemende – en uiterst destabiliserende – ongelijkheid. Ik blijf denken dat wij daarom een betere kans hebben dan de V.S., waar het bestaan in alle opzichten minder sociaal, minder egalitair, minder duurzaamheidsbewust en zeker minder door intelligentie en merite gedragen is.
