Met verschillende mensen heb ik al de meest uiteenlopende discussies gehad over WikiLeaks en ze zijn het bijna allemaal eens over één ding: WikiLeaks is goed – voor de democratie vooral – en er moet maar eens een einde komen aan dat stiekeme achterkamer gedoe van al die politici en diplomaten. En dit wordt gezegd door zichzelf intelligent achtende mensen ‑Â en zelfs door hen die ik intelligent acht. Hoe verschrikkelijk kunnen ze er kennelijk naast zitten, blijkt dan toch. Populisme zit in een klein hoekje en ik begrijp nu wel beter waarom de PVV in dit land – vol met slimme mensen – ineens zo groot geworden is.
Ik liep tegen een conservatief publicist aan, die naar mijn mening de meest “to the point” opinie vertegenwoordigt wat betreft de zogenaamde openheid van zaken die de WikiLeaks publicaties ons geven. Deze man heet Theodore Dalrymple. Hij is psychiater, journalist en publicist, ook bekend onder de naam Anthony (A.M.) Danielsis, en hij werkte als arts in o.a. Tanzania en Zimbabwe en in gevangenissen en achterstandswijken in Engeland. Lees vooral meer over deze man, want hij heeft iets te vertellen.
Wat mij wel beviel was zijn mening over de nu zo hippe WikiLeaks tsunami die over het mondiale perspodium stroomt. Die is namelijk precies in lijn met mijn eigen mening erover, die ik al talloze malen heb moeten verdedigen tegenover mijn informatie-haaibaaierige omgeving. Mij wordt daarbij overigens duidelijk dat mensen niet graag nadenken. Maar dat is een ander verhaal.
Stel je voor de grap eens voor dat er geen discretie meer zou bestaan rond gesprekken, vergaderingen, e‑mails en telefoongesprekken die je zelf voert. En niet alleen dat wat je zogenaamd privé uithaalt, maar ook met betrekking tot alles wat je in werksituaties uit je mond of toetsenbord laat vallen. Dat zou toch verschrikkelijk beklemmend zijn? Het idee alleen al, dat iedereen alles wat je zegt of schrijft te weten zou kunnen komen. Ik durf er iets onder te verwedden dat niemand dat werkelijk zou willen. Ofwel, ik denk dat niemand het zou accepteren als de bescherming van informatie-uitwisseling die niet voor het publiek bedoeld is, zou verdwijnen.
Enter Dalrymple. Zijn stelling is recht-toe-recht-aan en ik kan hem geheel onderschrijven: als de burger het idee krijgt dat zijn communicatie met anderen niet meer veilig is, dan zal hij zich buitengewoon omzichtig gaan gedragen en zal dit een negatief en inperkend effect hebben op wat mensen nog aan elkaar communiceren – vooral in geschreven vorm. En dat is precies wat er in elke dictatuur ook gebeurt. Enigszins geparafraseerd zou je kunnen stellen dat elke dictatuur naar een vorm van Leaking Wiki streeft om ervoor te zorgen dat subversieve communicatie wordt onderdrukt. “Een geketende pers” heet zoiets dan. Recupererend: volgens Dalrymple – en volgens mij ook – voert een fenomeen als WikiLeaks tot dezelfde attitude onder de bevolking als een dictatuur. Mijn vader zou zeggen: “Ben je nou blij.…?”
Het is waarschijnlijk nu al zo dat de publicaties van WL mensenlevens in gevaar hebben gebracht. En ik denk ook dat dit hele gebeuren ervoor gaat zorgen dat iedereen die informatie zou willen delen met belangrijke diplomatieke spelers, zich nog wel een paar keer zal bedenken voordat hij een letter op papier zet. Ergo: WikiLeaks zorgt niet voor meer openheid, maar voor meer voorzichtigheid en hoogstwaarschijnlijk ook voor een forse afname van informatie-beschikbaarheid uit cruciale bronnen voor hen die dat nodig hebben. Ofwel, in mijn optiek is WikiLeaks een fuck-up van de hoogste orde.
En wat is dat gezeur eigenlijk over het beruchte achterkamertjes gedoe? Welke sukkel heeft ooit bedacht dat politici, diplomaten en andere spelers op het internationale politieke veld geen eigen mening mogen hebben – en als ze die hebben, dat die niet buiten het zicht van het publiek mag blijven? Wat is dat eigenlijk voor een bizarre, ongeletterde en levensgevaarlijke onzin? Ter illustratie: ik zou wel eens willen weten welke bestuurder – van welke club dan ook – zou willen dat de notulen van hun vergaderingen op straat zouden komen te liggen. Ik zit zelf dagelijks in allerlei overleggen, waarvan ik voor geen goud zou willen dat alles wat daarin gezegd wordt buitenskamers zou komen. Wat voor een halve-gare moet je eigenlijk zijn om dat niet te begrijpen?
Afijn, we weten het weer. Laat ik het er maar op houden dat het grote publiek nu eenmaal niet zo vreselijk veel begrijpt van het politieke of diplomatieke metier. Ik hoor zelf ook nog dagelijks opmerkingen om mij heen in de geest van “die politici beloven tijdens de verkiezingen van alles, maar als ze aan de macht zijn wordt alles ineens anders…” Ja, LOGISCH, denk ik dan. In wat voor een wereld zouden we leven als elke campagnebelofte zomaar uitgevoerd zou kunnen worden? We hebben juist een gelaagd politiek machtssysteem dat er – gelukkig – voor zorgt dat er genoeg filters zitten tussen wat politici willen en wat ze in werkelijkheid kunnen realiseren. We hebben toch allemaal van Adolf Hitler geleerd wat de omissie van zo’n controlemechanisme kan betekenen? Kan de wereld alsjeblieft wakker worden?
Ik denk dat het goed zou zijn als alle WikiLeaks fans maar eens een dagje in hun blote kont door de stad gaan lopen. Als ze geen fervent exhibitionist zijn, zullen ze aan den lijve ondervinden hoe stom hun WikiMening eigenlijk is.
