Tot mijn buitengewoon grote genoegen heeft de VPRO gevraagd aan de Italiaanse komiek Beppe Grillo om haar nieuwe Tegenlicht-serie met het thema: “De aanval op Europa†te becommentariëren. Aldus geschiedde op maandag avond 20 september, maar het is me niet super duidelijk of we hem nu ook in de rest van de serie gaan tegenkomen.
Het zal wel niet zo zijn. Beppe heeft zich als eerste mogen uitlaten over de sombere toekomst die hij voor Europa ziet. Het is niet verwonderlijk: hij komt uit het land dat politiek het meest verrot is van al onze lidstaten – en daarbij waarschijnlijk ook nog de laagste democratische controlegraad heeft. Die controle namelijk, is aan het land onttrokken door corrupte politici, een uitgebreid scala aan misdadige syndicaten en een miljonairs-premier met dictatoriale aspiraties, die bijna de volledige landelijke pers in zijn broekzak heeft zitten. Ofwel: Beppe komt uit Italië.
Grillo zegt wel iets heel grappigs: “Jullie noemen ons spaghettivreters, maar eigenlijk moeten jullie heel erg bang voor ons zijn. We hebben het fascisme uitgevonden en de banken. We zijn de uitvinders en verspreiders van veel malversaties op deze wereld… We zijn een soort virus.†Ik parafraseer een beetje, want het was lastig om naar hem te luisteren met de ondertitel aan… Maar de boodschap moge duidelijk zijn. Hij heeft geen hoge pet op van zijn land- en lotgenoten.
Grillo is dé uitvinder van een nieuwe politieke “Grassroot†beweging, die het op zich heeft genomen om de gevestigde politieke orde in Italië onderuit te halen. Hij doet dit in zijn talrijke cabaretvoorstellingen, tijdens zijn welbezochte massieve protestbijeenkomsten en op zijn weblog, dat zich mag voorstaan op het feit dat het in de mondiale top 40 zit. Kennelijk is er veel behoefte aan zijn inzichten, en die van de verschillende Nobelprijs gelauwerden – en arbeiders – die op zijn weblog publiceren. Bovendien: de door hem bedachte “Vafanculoâ€-dag, vrij vertaald als “Sodemieter opâ€- dag, heeft waarschijnlijk meer erkenning dan het katholieke Pasen. Dat is geen geringe prestatie in Italië.
Dit alles tot mij genomen hebbende bedacht ik mij na de Tegenlicht uitzending wel dat er misschien een stevig gelijk zit in Grillo’s aperte negatieve houding wat Europa betreft. Daar was namelijk helemaal niets goed aan als het aan hem lag. Dit lag onder andere aan het feit dat er een enorme hoeveelheid Eurosubsidie in de zakken van de foute mensen in Italië verdwijnt – waaraan de grootverdieners Duitsland en Nederland fors meebetalen. Ook is er iets fundamenteel gammels aan de gehele financiële ondergrond waarop veel landen momenteel staan en die voor grote problemen in de hele Europese zone kan zorgen…. Bijvoorbeeld de schuldenlast van Italië en de daarbij behorende super-rentes van momenteel 130 miljard euro op jaarbasis, gaan Europa nog eens een keer de kop kosten; en alles wat daar buiten ligt trouwens ook. Want als Europa onderuit gaat, dan gaat de rest van de wereld mee… denk ik. Of is dat alleen maar een hoopvolle gedachte om te kunnen geloven dat “ze†ons niet zullen laten vallen…?
Veel van al dit moois – dit financiële moeras – is ons verschaft door die geweldige onkreukbare financiële sector, de banken, verzekeringsmaatschappijen, risico investeerders en andere avonturiers, die er niet voor zijn teruggedeinsd om zwendelcontracten aan overheden op alle niveaus te verkopen om zichzelf te verrijken (…en niet om diensten te verlenen…). Zo werden met ondoorzichtige constructies publieke gelden onttrokken aan de overheidskas, die vervolgens rechtstreeks naar de rekeningen van die criminele uitbuiters vloeiden. Ik wil niet weten hoe hard er in de verschillende bestuurskamers gelachen is toen de bancaire faillissementen mondiaal werden afgekocht met belastinggeld, maar ik heb bange vermoedens. Deze lolbroeken – de bankiers die de crisis op hun geweten hebben – zijn zich nu gewoon weer opnieuw aan het verrijken ten koste van onze stabiliteit. Dat is op zijn minst een verontrustende gedachte; hoewel super irritant dichter bij mijn sentiment ligt.
Een en ander legt de vinger op een belangrijke zere plek: het is gewoon echt niet zo dat de private sector in staat is zichzelf te reguleren, en al zeker niet in het belang van het publiek. Wie dat denkt is óf slecht óf gewoon een hele domme naïeveling. Het publiek heeft juist belang bij een sterke staat, die de egoïstische zakkenvullers en globalisten permanent hard in de nek hijgt om te kijken of hun zaakjes wel helemaal koosjer zijn. Dat zijn ze in beginsel niet, omdat ze voor zichzelf werken en geen sociaaldemocratische principes dienen. De burger moet het voor zijn welzijn van de overheid hebben, die daarom veel meer moet zijn dan een onopvallende nachtwaker, die pas ingrijpt als de snelle jongens – de echte criminelen in onze samenleving – zich al te opvallend misdragen. Maar wat als die staat zelf niet integer is? De overheid moet boven al betrouwbaar zijn en zich houden aan de wet. Tja, en dan heb je daar Italië.… In dat licht heb ik medelijden met Beppe, in dat louche land van hem.
Een sterke staat is op nationaal niveau iets gemakkelijker misschien dan in Europees verband. Ik ben er nog niet helemaal uit hoe dat in elkaar zou moeten zitten. Ik houd mijn hart vast voor de globalisering, die vooral het grote kapitaal lijkt te dienen door handelsbarrières te willen slechten en op verschillende plekken op de wereld vooral uitbuiting en armoede met zich mee brengt. Gelukkig is dat hier nog niet aan de orde, maar speelt dat zich voor mijn gevoel nu met name in Azië af, maar hoe lang blijft dat zo? Wat gaan mijn kinderen meemaken? Met het Griekse debacle nog vers in het geheugen en de nieuwe fiasco’s alweer in aantocht, geeft het Westen mij in ieder geval geen kogelvrije indruk meer. Hoe stabiel is ons Europa eigenlijk? En voor hoe lang nog ?
Beppe heeft me aan het denken gezet. Goed gedaan, Grillo. Dank je wel. Wat ik nu ga doen is uitvoerig zijn weblog bekijken om te zien wat hij aan remedies te bieden heeft. Het zou kunnen dat hij het onbestendige gevoel dat mij nu plaagt kan wegnemen. Ik ga me verdiepen in de “meet-ups†die hij voorstelt en het fenomeen van “de ontkoppeling van de politiek en het geld”. Ik ben benieuwd. Het is geen chauvinisme, maar toch: als een Italiaan met dit soort ideeën komt, in weerwil van de verdorvenheid van het land waarin hij is groot geworden, dan heeft hij bij mij al een heleboel streepjes voor.
