Of laat ik eens een leuke alternatieve titel verzinnen: “The German Sturmgewehr Revised: How Another German Weapon Knock-off Became the World Famous Automat Kalasjnikova 1947, A.K.A. AK-47.”
Die titel zou redelijk in lijn liggen met de historie van wat er in het boek “The Gun” (2010) van C.J. Chivers wordt beschreven, namelijk de oorsprong, voorouders en staat van dienst van de beroemde AK-47. De jongetjes onder ons herkennen deze aanduiding direct en krijgen er flistbeelden van over Viet-Cong jungle patrouilles, vastlopende M‑16 geweren van de arme Amerikaanse GI’s en het superieure kwaliteitsgevoel dat een van oorsprong Russisch fabrieksproduct kan geven - als enige!
Het is een uiterst interessante vraag: “Wat heeft de Russen ertoe bewogen om – in weerwil van de gammele kwaliteit van alles wat hun fabrieken verliet in de Stalinjaren – zo’n enorme klont resources in de productie van een aanvalsgeweer te stoppen, dat het als een van de weinige Sovjet-producten door iedereen op deze planeet wordt herkend?” Althans, dat het wordt herkend als een product van hoge kwaliteit? Het antwoord is redelijk simpel: ze hadden de goede lessen geleerd van de Duitse frontoorlog, waar zij zagen dat de heren van de andere faculteit een technisch en tactisch superieur wapen bij zich hadden, dat hen een enorme voorsprong op het slagveld gaf – namelijk het “Sturmgewehr” van Schmeisser”.
Zoals wel vaker is gebeurd, is de Duitse vindingrijkheid ons voorgegaan in de ontwikkeling van een belangrijk oorlogswapen. Als ik mij niet vergis, is dat ondertussen een indrukwekkende rij geworden. Om er maar eens een paar te noemen: de raket, de duikboot, de [theorie achter] de atoombom, het aanvalsgeweer, de Bratwurst mit Pommes en tanks. Waarschijnlijk mis ik er nog wat in deze opsomming, maar het gaat om het idee. Bovendien zou ik deze beweringen zelf eens goed controleren als ik lezer was…
Hoe het ook zij, de AK-47 spreekt tot ieders verbeelding en er gaan veel fabels over de wereld rond. Als je “The Gun” leest dan kom je er achter dat je zelf misschien ook enkele van die fabels als zoete koek hebt aangenomen. Ik wel in ieder geval. Gelukkig weet ik nu beter en zou ik zo maar een realistisch college kunnen geven over dit wapen. Het enige wat er nog aan ontbreekt is dat ik het een keer in mijn vingers krijg en er een paar van die karakteristiek gekromde magazijnen mee kan leegschieten. Maar daar zal het wel nooit van komen, want dat is naar mijn weten nauwelijks legaal te regelen in dit land. Ik geef toe dat ik – ondanks mijn afkeer van oorlogsgeweld – gefascineerd ben door dit schitterende stukje techniek. En ik denk dat al mijn geslachtsgenoten dat stiekem ook hebben. Hen kan ik van harte aanraden “The Gun” te lezen.
Even voor de gein: er zijn twee wereldberoemde “waarheden” over de AK-47. De eerste is dat het werkelijk overal tegen kan en onder de meest ongunstige omstandigheden nog functioneert. De uitdrukking is dat “je kunt schijten in een Kalasjnikov en er daarna nog mee kunt schieten ook”. Dat is bijna waar maar toch niet helemaal. Ik begrijp dat woestijnzand funest kan zijn voor dit geweer. Gelukkig maar dat de verschillende lokale afdelingen van de Talibans, Hezbollahs en Al Qaïdas ondanks dat toch denken dat het voor hen goed geschikt is. En een goede vastloper hier en daar -” vooral als die mafketels onder geallieerd tegenvuur liggen – kan geen kwaad.
Een andere mythe is dat Michael Kalasjnikov – sergeant in een tankbataljon -” het geweer in zijn eentje heeft ontworpen terwijl hij in het lazaret bij lag te komen van zijn frontverwondingen. Hier klopt werkelijk geen bips van. De AK-47 is namelijk het resultaat van een enorm breed en goed bemenst proces waaraan veel partijen hun bijdrage hebben geleverd. Kalasjnikov zelf is daarin een goed voorbeeld van persoonverheerlijkende Sovjet propaganda, die meer met P.R. te maken had dan met de technische genesis van het geweer dat zijn naam draagt. Het zij hem vergeven.
The Gun is een breed en compleet opgezet boek waarin de geschiedenis, techniek, tactische consequenties, politieke implicaties en alles wat je verder kunt verzinnen rond de AK-47 uiteen worden gezet. Het geeft je een helder beeld van het verschil tussen het hebben van een wapen en het zinvol inzetten ervan. Als je naar het contrast tussen de Russen en de Amerikanen kijkt bijvoorbeeld, dan zie je ook wie lange tijd de superieure militaire doctrine had waaruit de eisen voor een superieur wapen konden komen. Het zijn gruwelijke en zeer grafische verhalen, die terug gaan tot de Amerikaanse Burgeroorlog en haar Gattling Guns en via de Maxim en het Duitse Sturmgewehr uitkomen bij de ons nu bekende conflicten en de alomvertegenwoordigde AK-47. Historisch en wat techniek betreft is het boek een must voor iedereen die voor één van beide een affiniteit koestert.
Het boek leest bovendien erg plezierig en als bescheiden pil van nog geen 500 pagina’s past het goed op het nachtkastje. Ik vrees alleen dat het boek niet geschikt is voor meisjes, omdat die toch een aantal genen missen om deze literatuur te kunnen waarderen. Sorry dames. Volgende keer beter…
