Kazachstan is een van de grootste landen op dit halfrond. Het grenst aan Rusland en aan China, plus nog wat onbetekenende larifarie aan de zuidgrens. Het komt qua vierkante kilometers in de buurt van bijna half” West-Europa en het heeft minder inwoners dan Nederland. Kazachstan is dus groot, heel erg groot; en ruim. En het is ook rijk, bijna onmetelijk rijk – vooral aan mineralen waar” de rest van de wereld om zit te springen.
Ik heb het niet over Borat’s Potassium, maar over alle ertsen die in een moderne technologische samenleving nodig zijn om al die fraaie gadgets te bouwen en een beetje meer. Er zit erts van alle metalen die je kunt bedenken in de bodem maar ook olie, gas en nog veel meer lekkers. Het is dus niet zo verwonderlijk dat China en Rusland al bijna een decennium lang met elkaar op ramkoers liggen over de vraag wie de hand van deze schatrijke bruid gaat krijgen. Zowel Rusland als China willen meer grondstoffen hebben om hun economieën de smeren, hun industrieën te laten draaien en hun monden te voeden. China koopt voor het laatste vooral landbouwareaal in Afrika op en is daar bijkans de grootste postkoloniale grootgrondbezitter geworden. Voor de industriële input heeft ze echter vooral de spullen uit” de bodem van Kazachstan nodig. Hetzelfde geldt voor Rusland, alhoewel dat de komende 20 jaar op industrieel gebied waarschijnlijk mijlenver op China zal blijven achterlopen. Evenwel zijn beide mogendheden voor Kazachstan zowel een gunst als een bedreiging. Een gunst omdat het Kazachstan nu nog lukt om Rusland en China uit hoofde van haar” eigen veiligheid tegen elkaar uit te spelen. De bedreiging wordt gevormd door het geopolitieke feit dat diezelfde grote buurjongens haar” nooit” met rust zullen laten. En een noemenswaardig bevolkingsaantal, waaruit een adequaat verdedigingsleger te extraheren zou zijn dat in verhouding staat tot haar enorme territorium, heeft het niet.
Er is meer aan de hand. Nog niet zo lang geleden heeft Tsaar Poetin Kazachstan een “kunstmatig land” genoemd, iets wat geen geruststellende uitspraak is uit de mond van deze” authentieke veroveraar. Aan de hand van zijn” baanstatistieken rond bijvoorbeeld Oekraïne en Georgië, kun je veronderstellen dat hij een oogje op Kazachstan heeft dat het daglicht niet kan verdragen. Zeker niet als je daarnaast nog bedenkt dat Rusland met een nieuw idee op de proppen is gekomen, namelijk het “Russische Vreemdelingenlegioen”.
De smoes van Rusland voor de oprichting van een dergelijk legeronderdeel is dat het in staat wil zijn om etnische Russen, die zich nu buiten de landsgrenzen en nationaliteit bevinden, op te nemen in haar leger. Zo zouden ook – naar het voorbeeld van de Fransen – Russische levens gespaard kunnen worden bij schermutselingen die eigenlijk geen inzet van de hoofdkrijgsmacht vereisen. Het klinkt goed, maar toch riekt het overweldigend naar de misdaad. Het zijn namelijk de etnische Russen die woonachtig zijn in de ex-Sovjet staten direct grenzend aan Rusland, die op een dergelijke manier soepel zouden kunnen worden toegevoegd aan” de Russische krijgsmacht. Ik stel me dat ongeveer voor als het opnemen van de Oekraïense rebellen in het Russische leger. Dat is een buitengewoon handige manoeuvre van” Poetin, die daarmee in één klap een enorm aantal extra combattanten in zijn legers zou hebben. En die zouden in de gebieden die hij” wil annexeren – als gratis bijgeleverde feature” - ook” zeer goed bekend zijn. Extrapoleer dat naar de rest van de Russische grens en er valt één ding op: een Russisch Vreemdelingenlegioen zou” een instant-bezettingsmacht vormen in de gebiedsdelen die Tsaar Poetin al langer in het” expansie-vizier heeft. Nu bevindt dit zich nog op niet-Russische bodem, maar straks, na een legioenswaardige training in Moeder Rusland, is het wellicht een goed geïnformeerde” voorhoede van een invasieleger ah-la De Krim. En we weten allemaal wiens grondgebied dat tegenwoordig is.
Ik ben wantrouwig als het gaat om Poetin en zijn intentie om het oude Sovjetrijk te herstellen tot aan haar grenzen van 1989. Ik begrijp dat zelfs Belarus a.k.a. Wit-Rusland – toch een dictatuur van een haast ouderwets Stalinistische stempel – nerveus begint te worden. Waar gaat het heen? Als ik de slagkracht in de meest recente NAVO- en EU-reacties in Poetins richting beschouw, dan maak ik me ergens in mijn achterhoofd” ook wel zorgen. Dat is misschien niet terecht en ik hoop het” van harte, maar het huidige afkoelende klimaat in wat een nieuw begin van de koude oorlog lijkt worden, bevalt me voor geen meter.
