Rusland staat op het punt om een nieuwe wet tegen blasfemie aan te nemen. Ze gaat dit doen om herhaling van het Pussy Riot issue te voorkomen. Het klinkt aardig, vooral voor de sensitieve religieuze” burgers van dat overwegend orthodoxe land, maar ik denk eerder dat er iets anders aan de hand is.
Rusland is ooit verwikkeld geraakt in die vreselijke Krimoorlog, die tsaar Nicolaas I in 1853 begon om de Russisch-Orthodoxe belangen in Jeruzalem tegen de opdringerige Fransen, die zich in de kerk van het heilige graf breed wilden maken, te beschermen. Die actie van Frankrijk was een alibi voor de prelude tot de bouw en het latere beheer van het Suezkanaal, waar zowel zij als de Engelsen hun eigen dikke vingers in de pap wilden hebben. De rest is gevoegelijk bekend als geschiedenis.
Het punt van interesse in dit hele verhaal is de vraag waarom Rusland zich toen zo agressief opstelde. De reden: zij zag zichzelf als de beschermheer bij uitstek van het Christendom in het” Heilige” Rijk. Dat rijk zag Nicolaas I al helemaal voor zich, strekkend vanaf de Russische westgrens – die voor de gelegenheid ten westen van Constantinopel (a.k.a. Byzantium en Istanboel) werd geprojecteerd – tot aan grofweg het huidige Egypte. Het is niet verwonderlijk dat de geallieerden van toentertijd, de Fransen, de Ottomanen en de Engelsen, dat niet echt zagen zitten. Grote Russische invloed in het toen al” desintegrerende” Ottomaanse” rijk, dat in Europa en Azië als een zieke oude man werd beschouwd, werd als zeer” onwenselijk” imperialisme gezien.
Nu lees ik vandaag in de krant dat Rusland, na haar lange periode van officieel atheïsme onder de Sovjets, zich opnieuw erg veel gelegen laat liggen aan de gevoelens van de gelovigen in haar land; dit keer ook inclusief de moslims en de” boeddhisten. Ook zie ik de innige relatie tussen de” Patriarch” en Poetin, waarvan ik subiet de koude rillingen krijg. Nu wordt er dus weer zo’n misbaksel van een anti-blasfemie-wet in elkaar gesleuteld. Moet ik dat eigenlijk opvatten als een hernieuwd elan voor de bescherming van het Christelijke (en anderszins religieuze) Rijk zoals ook Nicolaas I dat ooit voor ogen had?
Er zijn meerdere redenen waarom zo’n wet niet goed is voor een land. Maar naast de standaard beperking van gedachtenvrijheid in al haar uitingen, is het voor Rusland ook nog eens een” geopolitieke” kwestie” als je het mij vraagt. Dat maakt een dergelijk initiatief tot wetgeving nog eens extra eng. Het is misschien een indicatie voor een onfrisse expansiedrang, die misschien wel diplomatieker is dan een oorlog of een annexatie, maar die tegelijkertijd vooral iets is waarop echt” helemaal” niemand zit te wachten.
