Als ik een artikeltje zie dat refereert aan machiavellistisch gedrag dan wordt mijn nieuwsgierigheid toch even gekieteld. Ik wil dan namelijk weten hoe de term gebruikt wordt, sjuust omdat dit zo vaak fout gaat. En inderdaad, ook deze keer zit de schrijver er weer eens naast.
(Nicolò) Machiavelli wordt correct geduid als een 14e eeuwse filosoof uit Italië die het boek “De Vorst” (Il Principe – uitgave 1532) heeft geschreven als handleiding voor de beginnende regent. Deze was bedoeld voor” de kleinzoon van Lorenzo Il Magnifico – Lorenzo II – en Machiavelli” gebruikte de gewetenloze despoot Cesare Borgia als voorbeeld. Het heeft de boodschapper” een slechte naam gegeven, zij het naar mijn mening geheel onterecht. Strikt genomen wordt met “machiavellistisch gedrag” eigenlijk “borgiaans gedrag” bedoeld. Voor hen die willen weten wat dat dan precies om het lijf heeft, is Il Principe een echte aanrader. Om een voorbeeld uit onze tijd te noemen: Ik kan me voorstellen dat Vladimir Poetin een voorbeeldige Borgia-adept annex Machiavelli-student is.
Het doet me denken aan die andere semantische zeperd die vrijwel iedereen maakt. De term “platonische liefde” wordt in de regel gebruikt voor” niet-seksuele liefde tussen twee mensen. Ook dit is een foutief gebruik. In de Platoonse dialoog” Symposion (na 385 BCE) beschrijft Plato het als “echte liefde, alleen mogelijk tussen gelijken van status.” In het oude Griekenland hield dat” dus de expliciete liefde – inclusief seks – tussen twee vrije heren in. Vrouwen hadden toentertijd nog een lagere status dan slaven en huisdieren, dus die deden in de liefde niet mee en waren slechts bruikbaar voor de voortplanting. Kort gezegd is platonische liefde dus homoseksuele liefde tussen twee mannen.
