Ik wist dat we als mensheid verschillende malen door het oog van de naald zijn gekropen en bijna waren uitgestorven. Het feit dat ik deze zinnetjes opschrijf is in ieder geval al een indicatie van mijn overleven. Laat ik er voor het gemak even vanuit gaan dat ik echt ben en dus mijn bestaan ook. Hetzelfde geldt dan voor mijn omgeving, zijnde deze wereld. In dit beeld zijn we geen simulatie die ergens op een buitenaardse zoldercomputer (of een binnenaardse toekomstige machine) draait maar een echte planeet met een langzaam gevormde geologie en een geëvolueerde biotoop, compleet met ons als inwoners.
Dat laatste is dus een kwestie van geluk hebben, want we zijn als Homo Sapiens (HS) al wel eens gereduceerd geweest tot een populatie van ongeveer 1.200 individuen. Dat getal heb ik in ieder geval wel eens ergens opgepikt. Nu moet ik dat beeld een klein beetje gaan bijstellen, want het zouden er wel eens minder geweest kunnen zijn. Waarom denk ik dat? Omdat ik een kopje in de pers zie, dat stelt dat er in onze genetische geschiedenis meer vrouwen dan mannen zitten, met een verdeling” die iets anders dan 1.200 doet vermoeden.
De verklaring is wel geinig. Maar eerst: het is van specifiek erfelijk materiaal na te gaan van welke sekse het afkomstig is. Je kunt daar hele snazzy berekeningen op loslaten, die ik bij lange na niet” snap maar” waarmee genetici bepalen hoeveel individuen er in welke verhouding hebben bijgedragen tot onze huidige genenpoel. Dit geldt als ik het goed begrijp voor het mitochondrion-DNA, dat door de vrouwen ongewijzigd wordt doorgegeven aan hun kinderen en voor de genen op het Y‑chromosoom, die van vader tot zoon gaan. Als je daarmee gaat goochelen dan blijken er verdomd weinig individuen te zijn geweest die tot de” stamouders van de gehele mensheid gerekend kunnen worden.
Om kort te gaan: bij de eerste wave HS die “out of Africa” kwam, zo’n 70.000 jaar geleden, was de verdeling” seksueel actieve individuen 25 vrouwen op 15 mannen. Ik weet niet hoe groot de populatie was waarin dat berekend is want 40 seksueel actieve individuen op een bevolking van 1.200 mensen lijkt me wat aan de lage kant. Hoe het ook zij, tegenover” elke seksueel actieve man (en vader)” stonden 1,7 seksueel actieve vrouwen (en moeders). Een clubje” van 5 vrouwen op 3 mannen is wellicht beter voor te stellen en dat geeft ook gelijk aan dat de reden voor het zwaardere genetische gewicht van vrouwen misschien werd veroorzaakt door die arme eenzame mannen, die per persoon meerdere vrouwen moesten bevruchten. Wat een hard leven moet dat voor ze geweest zijn!
Het wordt later nog erger. Als we in de HS populatie kijken die 45.000 jaar geleden in Europa leefde, dan komt de verhouding moeders/vaders” op 100/30 te liggen. Dat is dus 10 vrouwen op 3 mannen, ofwel ruim 3 vrouwen per man. Die kerels moesten na 45.000 jaar afzien – terwijl ze uit Afrika aan het wegmigreren waren – nu dus nog vaker de dames van hun erfelijke materiaal voorzien dan voorheen het geval was. Het werd natuurlijk ook wat kouder, dus HS had meer moeite met overleven. Misschien moest er daarom ook meer bevrucht worden. En als we daarbij optellen dat het de dames waren die in de regel de seksuele selectie deden, dan kan ik mij de prehistorische catfights ineens heel erg goed voorstellen. Bij gebrek aan naaldhak om het schedel van een rivale in te slaan werd natuurlijk de knots gebruikt. Maar gebipst werd er! En goed ook. Wij zijn met onze huidige 7 miljard zielen het levende bewijs.
Tegenwoordig liggen de verhoudingen wat beter in evenwicht. Het is niet meer noodzakelijk dat mannen met meerdere vrouwen consorteren om de mensheid voor uitsterven” te behoeden. Sterker nog, er zijn mensen die argumenteren dat we met genoeg HS-en op deze planeet zitten. Maar jammer is het wel, denk ik soms. Het zou wat zijn als de promiscue paringsplicht voor mannen – die zeker 70.000 jaar geleden standaard moet zijn geweest – weer wordt ingevoerd. Misschien is dat iets voor een post-apocalyptisch scenario, waarin er iets ergs is gebeurd en er nog maar een hele kleine mensheid over is. Het geeft trouwens ook een aardig perspectief voor een naughty-Barbarella film nieuwe stijl, nu ik er over nadenk.
Misschien kan ik nu beter even wat afleiding gaan zoeken.
Een lezeressencommentaar:
“Mij” lijkt 3 mannen op 10 vrouwen zeer ruim voldoende. Per slot van rekening is een vrouw elke keer 9 maanden zwanger voor ze zich op z’n snelst weer kan voortplanten terwijl 1 man in die 9 maanden als hij elke dag een nieuwe vrouw bevrucht dus 270 dames van dienst kan zijn. 1 man op de 270 dames is dus voldoende.”
Waarvan akte..
