Er is een prettige heisa ontstaan in Finland nu uit onderzoek duidelijk wordt hoe racistisch de Finnen eigenlijk zijn. De Volkskrant van vandaag laat een aardig overzicht van baggerattituden zien in onthullende statistieken.
Om maar even een greep te doen: 60% van de bevolking aldaar zegt Finland op zijn minst een “tamelijk racistisch land” te vinden. 14% van de ondervraagde Finnen komt er rond voor uit zelf” “min of meer racistisch” te zijn. Daarnaast vindt 35% dat “de islam een bedreiging vormt voor de westerse waarden en democratie” en ongeveer 30% – en in nationalistische kringen zelfs 51% – dat “mensen van bepaalde rassen niet geschikt zijn om in een moderne samenleving te leven”.
Het is om rillingen van te krijgen, wat die Finnen eigenlijk vinden. Als je het omdraait, dan zou je kunnen zeggen dat ze zichzelf als “ras” wel geschikt vinden om in een moderne samenleving te leven en dat zij geen bedreiging voor de democratie zijn. Da’s wel geinig, want hun attitude bewijst nu juist het tegenovergestelde. Racisten zijn namelijk niet hip genoeg om in een moderne – dus open – samenleving te leven en ze zijn ook een bedreiging voor de democratie door zichzelf exclusieve competenties toe te dichten, die alleen maar kunnen leiden tot een claim op speciale rechten.
Zo. We hoeven ons verder weinig zorgen te maken over de Finnen an sich. De Nederlanders zijn niet veel beter en – weet ik uit eigen ervaring – het racisme onder de minderheden in Nederland is vele malen stuitender dan wat de meest rabiate populist hier in de mond zou durven nemen! Dus laten we wel wezen, racisme is iets van ons allemaal.
Een proef op de som: vraag aan een groep respondenten hier iets over issues zoals dansende of basketballende negers en je krijgt 9 van de 10 keer het racistische antwoord dat “zij dat beter kunnen dan een witman”. Dat is natuurlijk grote onzin en het gaat voorbij aan de training en oefening die ook deze kundige zwartman in zijn vaardigheden heeft moeten steken. Het is kinnesinne van de bovenste plank. Als een zwartman iets beter kan dan een bleekscheet, dan zit dat in zijn natuur en ligt dat niet aan een hoge toewijding of jarenlange oefening.
Ik herhaal het toch nog maar eens, maar hetzelfde trucje haalde Hitler uit met de Joden, die – ondanks hun door de Nazi’s gepropageerde “inferioriteit” – toch een bedreiging zouden zijn voor die “superieure” Teutonen. Ra ra hoe kan dat? Je moet zoiets wel even brengen natuurlijk, dus Hitler heeft van de Joden maar een ras gemaakt, dat door kruising de ariërs zou kunnen bedreigen. Een genetische bedreiging dus. Ook dat was natuurlijk allemaal nonsensretoriek, maar A.H. heeft er wel zijn partij mee aan de man kunnen brengen. In dit verband is het wel geinig om ook nog een keer te herhalen dat veel joden deze specifieke racistische claim ook leggen – alleen dan wel precies andersom.
Een ander leuk voorbeeld is het “collectieve geheugen”, die populaire misvatting die maar niet uit te roeien lijkt. Er bestaat geen – natuurlijk en niet technologisch – collectief geheugen, en zeker niet in de vorm van een genetische weerslag of een ander fysiek attribuut. Zou dat er wel zijn geweest, dan zouden verschillende culturen met verschillende – collectieve – herinneringen ook mensen met verschillende genen genereren, wat niet het geval is. Het collectieve geheugen is dus een principieel racistisch en bovendien fictief fenomeen, dat tegen de realiteit van alle dag in gaat; we moeten namelijk allemaal nog steeds vrijwel alles leren. (Zo leverden mijn genen mij bijvoorbeeld helaas geen rijbewijs op.) Een logisch klinkende work-around zou misschien een “universeel collectief geheugen” kunnen zijn, dat voor iedereen hetzelfde is. Alleen vereist de opbouw van zoiets wel hele esoterische en telepathische eigenschappen, die in de realiteit domweg niet bestaan.
We zijn allemaal racisten. Dat zit namelijk in onze natuur. (!) Ben ik met deze uitspraak nu ook een racist? En is dat super-erg? De mensen die mij vertellen over het collectieve geheugen zijn over het algemeen goede, degelijke en links georiënteerde mensen, die wars zijn van rassentheorieën en gelijksoortige rotzooi. Ze hebben alleen niet in de gaten dat ze een denkfout maken die uit een twijfelachtig mensbeeld stamt. Datzelfde geldt voor hen die stellen dat zwartmensen beter dansen en basketballen dan witmensen.
En als we nu toch bezig zijn, Stanley Milgram liet in 1963 al zien dat het merendeel van ons fascistoïde neigingen heeft. Dat zit ook in onze natuur. Moet ik me daarom zorgen gaan maken?
Het antwoord op de vraag hierboven is overigens: “JA!” Want hier geldt ook: hoe verder je jezelf van de natuurlijke orde – lees je natuurlijke inslag – af kunt zetten, hoe geciviliseerder, linkser en anti-racistischer of anti-fascistischer je bent. Zo simpel is het volgens mij. Alleen de bereidheid tot diepgaande cultivering is voor de gemiddelde mens net even een brug te ver. De meesten van ons hangen nu eenmaal het liefst op de bank en wauwelen de Telegraaf of de Voetbal International na. Het doorsnee niveau in een vrijblijvende discussie – bijvoorbeeld op een verjaardagsfeestje – is ronduit bedroevend. Ik zou daaruit alleen al zo maar kunnen concluderen dat veel brave burgers racist zijn uit ordinaire luiheid.
We weten het weer. Racisten zijn lui, dom en ongeciviliseerd, en regelmatig vermomd als slimme mensen. Ik blijf achterom kijken, waar ik ook ben.
